Onlangs oordeelde de Rechtbank Rotterdam dat ABN AMRO onterecht een bankrelatie met een klant in de houtbranche (houtbedrijf) had opgezegd. Deze uitspraak benadrukt het belang van zorgplicht door banken en de noodzaak voor een zorgvuldige en eerlijke behandeling van klanten. Als u ondernemer bent en afhankelijk bent van een stabiele bankrelatie, kan deze uitspraak ook voor u van belang zijn. In dit artikel nemen we u mee in het verhaal van de rechtszaak, de juridische afwegingen en wat u kunt doen als u merkt dat uw bankrelatie in gevaar komt.
ABN AMRO zegt bankrelatie op: waarom?
De rechtszaak tegen ABN AMRO werd aangespannen door een groothandel in hout en houtproducten. Deze onderneming had meerdere zakelijke bankrekeningen, kredietfaciliteiten en leningen bij ABN AMRO, waarmee de relatie al sinds 2014 bestond. Plotseling, in de zomer van 2023, besloot ABN AMRO echter om deze bankrelatie op te zeggen. De bank gaf verschillende redenen voor haar besluit. Ze stelde dat er sprake was van risico’s op het overtreden van internationale sancties, vanwege transacties met Russische leveranciers na de inval van Rusland in Oekraïne. Daarnaast voerde de bank aan dat er door de klant gebruik werd gemaakt van derden voor betalingen, dat er leveranciers wisselingen plaatsvonden en dat er vraagtekens waren rond de duurzaamheidscertificaten van het verhandelde hout. Volgens ABN AMRO vormden deze risico’s samen een integriteitsrisico dat niet acceptabel was.
Het belang van zorgplicht door de bank
Een van de belangrijkste onderwerpen in deze zaak was de zorgplicht van ABN AMRO. Volgens de wet en de Algemene Bankvoorwaarden moeten banken bij hun dienstverlening zorgvuldig omgaan met de belangen van hun klanten. Dit betekent onder meer dat ze alleen in uitzonderlijke gevallen een bankrelatie mogen beëindigen. Het verbreken van een zakelijke bankrelatie kan namelijk ingrijpende gevolgen hebben, vooral wanneer de klant afhankelijk is van de financiering die de bank biedt voor de bedrijfsvoering.
In deze zaak stelde de rechtbank dat ABN AMRO zijn zorgplicht niet voldoende had nageleefd. De bank had haar besluit tot beëindiging van de relatie onvoldoende onderbouwd en was daarbij vaak vaag gebleven over de precieze risico’s die zij meende te zien. Een bank kan niet zomaar een relatie beëindigen zonder dit zorgvuldig en met een duidelijke reden toe te lichten.
Inzicht in de kernpunten: sancties, betalingen en duurzaamheid
Om te begrijpen waarom de rechtbank oordeelde dat de beëindiging met het houtbedrijf onterecht was, is het belangrijk om naar de kernpunten van het bankonderzoek te kijken:
1. Sanctieovertredingen
ABN AMRO stelde dat de onderneming risico liep op sanctieovertredingen omdat het houtbedrijf eerder houtproducten had afgenomen van Russische leveranciers die onder Europese sancties vielen. Nadat Rusland Oekraïne binnenviel in 2022, werden strengere sancties opgelegd tegen bedrijven en personen die banden hadden met de Russische overheid. De bank verwees naar een betaling van € 297.470,21 die door de groothandel was gedaan aan een Russische leverancier. ABN AMRO stelde dat de klant onvoldoende had gecontroleerd of de betrokken Russische partij onder de sancties viel. Het houtbedrijf voerde daarentegen aan dat zij destijds niet wist dat de leverancier op de sanctielijst stond en dat ook de bank zelf eerder toestemming had gegeven om betalingen naar Rusland te verrichten. De rechter stelde vast dat de klant niet redelijkerwijs had kunnen weten dat de transactie een overtreding van de sanctieregels zou vormen en vond het verwijt van de bank daarom onterecht.
2. Gebruik van derden voor betalingen
Een ander punt dat ABN AMRO aanhaalde was het gebruik van derden voor betalingen. Het bedrijf had betalingen gedaan aan tussenpersonen en leveranciers in verschillende landen, waaronder Zwitserland en Dubai. Volgens de bank bracht dit extra risico’s met zich mee, omdat het onduidelijk zou zijn wie de uiteindelijke ontvanger van de betalingen was. ABN AMRO stelde dat dit risico’s op het gebied van witwassen met zich mee zou brengen. De onderneming weerlegde dit standpunt door aan te geven dat dergelijke derden betalingen gebruikelijk zijn in de internationale houtbranche en dat het ging om gecertificeerde leveranciers met wie het houtbedrijf al geruime tijd zaken deed. De rechter vond dat de bank onvoldoende had aangetoond dat deze betalingen daadwerkelijk onwettig of onethisch waren, waardoor ook dit punt niet voldoende reden gaf om de bankrelatie te beëindigen.
3. Duurzaamheid en certificering
ABN AMRO gaf ook aan dat de klant mogelijk in strijd handelde met het duurzaamheidsbeleid van de bank, omdat het hout zonder FSC-certificaat zou hebben ingekocht. De bank stelde dat FSC-certificering (Forest Stewardship Council) de minimale standaard was die de klant moest hanteren bij de handel in houtproducten. De onderneming in kwestie was echter zelf gecertificeerd en had een geldige FSC-licentie tot 2026. Daarnaast bleek uit de stukken dat het hout wel degelijk aan de vereiste certificeringen voldeed en dat de bank hiervan op de hoogte was. De rechtbank stelde dat de bank op dit punt onvoldoende had aangetoond dat het houtbedrijf het duurzaamheidsbeleid schond en oordeelde dat dit geen grond voor opzegging van de relatie mocht zijn.
Oordeel van de rechtbank: beëindiging met houtbedrijf onaanvaardbaar
De rechtbank kwam tot de conclusie dat ABN AMRO onvoldoende zorgvuldigheid had betracht bij het beëindigen van de bankrelatie met deze onderneming. De bank had niet duidelijk genoeg gemaakt waarom de genoemde risico’s zo ernstig waren dat zij de relatie niet kon voortzetten. De rechtbank vond dat de beëindiging van de relatie, met een kredietfaciliteit en leningen die essentieel waren voor de bedrijfsvoering van de klant, naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar was. Het besluit van de bank was in strijd met de zorgplicht en had onnodige schade toegebracht aan de bedrijfsvoering van de onderneming. De rechter verplichtte ABN AMRO daarom om de bankrelatie in haar huidige vorm voort te zetten.
Wat deze uitspraak betekent voor u als bankklant
Deze uitspraak onderstreept dat banken zorgvuldig moeten handelen bij het beëindigen van een relatie, zeker wanneer het gaat om complexe zakelijke klanten. Ondernemers en particulieren die afhankelijk zijn van bankfaciliteiten moeten goed op de hoogte zijn van hun rechten en weten dat een bank niet zomaar mag opzeggen zonder zwaarwegende redenen en voldoende onderbouwing. Wanneer een bank haar zorgplicht schendt, zoals in deze zaak werd aangetoond, kan het raadzaam zijn om juridische stappen te overwegen. Financieel Recht Advocaten kan u bijstaan om uw rechten te beschermen en uw relatie met uw bank veilig te stellen.
Schakel hulp in bij dreigende beëindiging van uw bankrelatie
Als u te maken heeft met een dreigende beëindiging van een bankrelatie, is het van belang om juridisch advies in te winnen en te beoordelen of de opzegging gerechtvaardigd is. Financieel Recht Advocaten staat klaar om u te ondersteunen bij geschillen met banken en andere financiële instellingen. Uw rechten als klant staan centraal, en wij zorgen ervoor dat u de juiste juridische stappen kunt ondernemen om uw zakelijke belangen te beschermen. Neem gerust contact op met Financieel Recht Advocaten voor een vrijblijvend gesprek over uw situatie.
