De zorgplicht is een breed begrip en op steeds meer deelnemers aan het rechtsverkeer van toepassing. De zorgplicht jurisprudentie is nog steeds in ontwikkeling.

Zorgplicht van banken en verzekeraars

De ontwikkeling van de zorgplicht is ten aanzien van banken eind jaren 90 ontstaan. Dat is begonnen met de zogenaamde “optiearresten” van de Hoge Raad. De strekking van deze zorgplicht jurisprudentie is dat de maatschappelijke functie van de bank een bijzondere zorgplicht met zich meebrengt. Deze zorgplicht brengt mee dat de bank jegens haar cliënten rekening behoort te houden met hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. De reikwijdte van deze zorgplicht hangt af van de omstandigheden van het geval. De zorgplicht van de bank strekt niet alleen tot de klant, maar ook tot andere personen wiens belangen in het geding zijn. Derden dus. Zeker als er sprake is van specifieke of bijzondere risico’s verbonden aan een financieel product of dienst, zoals een bepaald beleggingsproduct met een hoog rendement (dat staat voor een hoog of bijzonder risico) dan dient een bank daarvoor in niet mis te verstane bewoordingen te waarschuwen. U kunt hierbij denken aan beleggingsproducten die een restschuld kunnen veroorzaken op een lening of hypotheek (zoals aandelenlease of een beleggingshypotheek), een hypotheek met een beleggingsverzekering (woekerpolis) of een zuivere beleggingsrekening. Veel aan de hypotheek gekoppelde woekerpolissen of overige beleggingsproducten zullen met een restschuld gaan eindigen. Daarvoor is niet altijd gewaarschuwd, laat staan voldoende.

Ook dient een bank in het kader van de zorgplicht zich ervan te vergewissen dat een belegger wel de risico’s en consequenties overziet. Dit heet de vergewisplicht.

Naast deze informatieplicht of waarschuwingsplicht, beide onderdeel van de zorgplicht, rust er op de bank ook een onderzoeksplicht. Een bank dient te onderzoeken of een afnemer bepaalde risico’s wel wil of kan dragen. Valt die toets negatief uit, het financiële product of de financiële dienst is niet passend, dan dient een bank de voorgenomen transactie te ontraden. Soms dient een bank in het kader van haar zorgplicht zelfs een dienst en transactie te weigeren. Onder omstandigheden geldt ook een doorlopende zorgplicht.

Onder andere het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) heeft bepaald dat een vergelijkbare zorgplicht ook voor verzekeraars geldt.

De bank of verzekeraar zijn meestal aanbieder en aan te spreken op schending van de precontractuele zorgplicht. Is er ook geadviseerd, dan is ook de contractuele zorgplicht aan de orde. Het schenden van de zorgplicht leidt doorgaans tot aansprakelijkheid van de bank, verzekeraar of de dienstverlener. Waarbij opgemerkt wordt dat die zorgplicht ook bij een adviserende bank of verzekeraar, naast de zorgplicht als aanbieder, een rol speelt.

Zorgplicht van dienstverleners / beroepsgroepen

De afgelopen jaren, met name naar aanleiding van de aandelen lease-affaire (Dexia, Aegon), heeft de rechtspraak op het gebied van zorgplicht een grote ontwikkeling doorgemaakt. Het normenkader is verlegd naar dienstverleners als financieel adviseurs, assurantietussenpersonen, notarissen, advocaten, accountants, fiscalisten, adviseurs en overige dienstverleners. Beroepsbeoefenaren moeten ten opzichte van hun cliënt de zorgvuldigheid in acht nemen die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot mag worden verwacht. De vraag is dan of de dienstverlener heeft gehandeld zoals een andere vakgenoot in gelijke omstandigheden had gedaan. Als blijkt dat de beroepsgenoot niet op die manier heeft gehandeld dan heeft hij zijn contractuele zorgplicht geschonden en is hij doorgaans aansprakelijk voor het betalen van schadevergoeding. Wij adviseren en procederen veel op het gebied van zorgplichten (onder andere) tegen banken, verzekeraars, financieel adviseurs, accountants en (assurantie)tussenpersonen. Ook heeft Silver Advocaten een praktijk specifiek op het gebied van beroepsaansprakelijkheidsrecht. Doorgaans wordt er eerst, maar soms ook tegelijk, met een schadeclaim een tuchtzaak tegen een dienstverlener opgestart, bijvoorbeeld bij de Accountantskamer als er een registeraccountant of assistent accountant over de schreef is gegaan. Een gunstige uitspraak van de tuchtrechter kan verder vorm geven aan en helpen bij de onderbouwing van een zorgplichtclaim tot schadevergoeding. Ook kan het zijn dat er na een positieve tuchtuitspraak er een schikking wordt bereikt.

Zorgplicht overige partijen? Zorgplicht bij crowdfunding?

Werkgevers hebben een zorgplicht voor hun werknemers. Scholen hebben een zorgplicht richting hun scholieren. De ontwikkelingen op het gebied van zorgplichtrechtspraak gaat nog steeds door en lijkt ook niet te stoppen. Het is wat ons betreft dan ook een kwestie van tijd voordat de eerste zorgplichtclaims aangekondigd gaan worden tegen crowdfundingplatforms en bij crowdfunding betrokken accountantsorganisaties nu de eerste mislukte crowdfundingprojecten een feit zijn, bijvoorbeeld VacuMediac, die gefinancierd was via platform Collin Crowdfund. Investeerders in crowdfundingprojecten lopen immers hoge beleggingsrisico’s vergelijkbaar met de risico’s die verbonden zijn aan het beleggen in gewone aandelen. Het is de vraag of beleggers in crowdfunding wel voldoende worden/zijn geïnformeerd voor die risico’s. En of zij op basis van juiste cijfers van de geldvragende partij, cijfers afkomstig van (doorgaans) een accountant, een juiste beleggersbeslissing hebben genomen.

Bent u van mening dat een bank, verzekeraar, (assurantie-)tussenpersoon of financieel adviseur ten opzichte van u niet zorgvuldig heeft gehandeld of een (beroeps)fout heeft gemaakt of op andere wijze zijn of haar zorgplicht heeft geschonden, klik dan hier voor meer informatie. Vermoedt u beroepsaansprakelijkheid van een advocaat, accountant, fiscalist, notaris of andere dienstverlener, klik dan hier voor meer informatie. Deze websites zijn een initiatief van Silver Advocaten B.V. te Waalwijk. Klik hier voor de website van Silver Advocaten B.V. te Waalwijk.

Joost Papeveld

Wij staan voor u klaar

  • Tegen financiële dienstverleners
  • 10+ jaar ervaring
  • Eerlijk en transparant
Neem contact op
Fabienne de Jong

Wij helpen u graag

  • Tegen financiële dienstverleners
  • 10+ jaar ervaring
  • Eerlijk en transparant