Volgens bepalingen in de Wwft (Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme) hoeft de ING
haar zakelijke relatie met een autobedrijf niet voort te zetten. ING had deze relatie beëindigd, omdat het Autobedrijf een onacceptabel risico zou vormen voor haar integriteit als financiële instelling en voor haar reputatie. Bovendien zouden de autohandelaren zich schuldig hebben gemaakt aan verschillende delicten.
Ongebruikelijke transactie
Twee handelaren zijn actief in de handel in, en reparatie van auto’s. Sinds 2001 zijn de autohandelaren al klant bij ING. In oktober 2016 is een strafrechtelijk opsporingsonderzoek gestart naar aanleiding van meldingen van ongeveer honderd ongebruikelijke transacties. Het ging voornamelijk om ongebruikelijke contante stortingen met in het bijzonder bankbiljetten van €500,-. Op grond van de bevindingen tijdens het strafrechtelijke onderzoek is de verdenking ontstaan dat het autobedrijf actief betrokken is bij zeer grootschalige btw-fraude. Voornamelijk fraude bij de verkoop van tweedehands auto’s, veelal ex-lease-auto’s, aan enkele vaste afnemers in het buitenland. Bij deze fraude wordt gebruik gemaakt van leveringen op naam van zogenaamde katvangers bedrijven. Hierbij worden facturen en documenten vervalst en onterecht 0% btw in rekening wordt gebracht over het factuurbedrag.
In 2017 is de FIOD ingevallen bij het Autobedrijf. Er is strafrechtelijk beslag gelegd op onder andere de bankrekeningen van het Autobedrijf en de handelsvoorraden. Bij brief van 15 januari 2018 heeft ING het Autobedrijf geïnformeerd dat de verstrekte kredietfaciliteiten automatisch zijn geëindigd, omdat het risico op schade voor ING onacceptabel was geworden en er geen basis meer was voor voortzetting van de kredietrelatie.
Witwassen
Autohandelaren en het Autobedrijf zijn op 25 augustus 2020 door de rechtbank Overijssel veroordeeld. De veroordeling bestond uit het leiding geven en deelnemen aan een criminele organisatie, valsheid in geschrift, witwassen evenals verboden wapenbezit. De twee autohandelaren zijn veroordeeld tot jarenlange onvoorwaardelijke gevangenisstraffen. De rechtbank kon niet aannemen dat de mannen altijd te goede trouw hadden gehandeld. Dit kwam onder meer door diverse gesprekken die zijn gevoerd en onderzochte camerabeelden. De rechtbank was van mening dat de mannen geen openheid van zaken hadden gegeven.
Voorwaarden
Op grond van de Wwft hebben banken een verantwoordelijkheid bij het signaleren van zogenoemde financieel-economische criminaliteit en andere integriteitsrisico’s. Zij moeten zoveel mogelijk voorkomen dat het financiële systeem voor oneigenlijke doelen wordt gebruikt. Daartoe moeten zij onderzoek doen naar hun cliënten en de verzamelde informatie up-to-date houden. Als een bank haar cliëntenonderzoek niet kan voltooien, dan moet zij de relatie met die klant beëindigen. De bank kan dan immers het risico van misbruik van de door haar aangeboden producten en diensten niet overzien.
Op grond van de Wwft hebben banken een verantwoordelijkheid bij het signaleren van zogenoemde financieel-economische criminaliteit. Zij moeten zoveel mogelijk voorkomen dat het financiële systeem voor oneigenlijke doelen wordt gebruikt. Daarom moeten banken onderzoek doen naar hun cliënten en de verzamelde informatie up-to-date houden. Als een bank haar cliëntenonderzoek niet kan voltooien, moet zij de relatie met die klant beëindigen. De bank kan dan immers het risico van misbruik van bijvoorbeeld aangeboden producten en diensten niet overzien.
Conclusie
Vast staat dat de autohandelaren en het Autobedrijf zijn veroordeeld. Zij hebben weliswaar hoger beroep ingesteld, maar zij hebben ING tot op heden geen toelichting kunnen geven die duidelijk maakt dat het vele contante geld dat in het Autobedrijf omging, afkomstig is uit legale bronnen. De door hen verstrekte informatie was daartoe in ieder geval onvoldoende.
In de gegeven omstandigheden was het risico voor ING dat haar faciliteiten door eisers werden misbruikt voor illegale activiteiten, niet te overzien volgens de rechter. Op grond van de Wwft was zij dan ook gehouden de relatie met hen te beëindigen. Die plicht, en tevens het recht van ING om afscheid te nemen van klanten die misbruik maken van haar faciliteiten, weegt zwaarder dan het belang van de Vennootschappen bij het behoud van een betaalrekening. Bovendien hebben de autohandelaren allebei een privé rekening bij een andere bank, waardoor dat voor hen dan ook geen uitsluiting van het maatschappelijk en economisch verkeer. Kortom, er is geen rede om de bestaande rekening bij de ING voort te zetten.
Heeft u vragen over bankzaken of de Wwft (Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme)? Neem dan hier vrijblijvend contact op met een van onze advocaten. Ons kantoor heeft ruime ervaring in dit vakgebied.
