In 2008 sluit meneer A een hypothecaire lening af bij bank X. Het gaat om een volledig aflossingsvrije lening van €310.000 verdeeld over drie leningdelen. Een van de leningdelen betreft een lening van €160.000 waaraan een levensverzekering is gekoppeld. Meneer A betaald 5,05% rente over dit leningdeel. Voor de levensverzekering betaald hij premie waarmee hij kapitaal opbouwt. Over de inleg ontvangt hij een rente van 6,55%. Zowel de lening als de levensverzekering kennen een rentevastperiode van 10 jaar. Op het polis blad van de verzekering heeft bank X een rekenvoorbeeld opgenomen waarin per jaar het opgebouwde kapitaal wordt berekend.
In mei 2018 krijgt meneer A een renteverlengingsvoorstel van de bank. Bank X stelt voor om de rente van zowel de lening als de verzekering vast te zetten op 2,8%. Om het beoogde eindkapitaal van €160.000 te bereiken moet meneer A flink meer premie gaan betalen. Dit is voor meneer A aanleiding om een klacht in te dienen bij de bank. Na beoordeling van de klacht stelt bank X dat meneer A in 2008 heeft gekozen om de rente van zowel de lening als de levensverzekering vast te zetten voor een periode van 10 jaar. Er is in 2008 nooit gesteld dat de rente van de levensverzekering 30 jaar lang 1,5% hoger kon zijn dan de rente voor de lening.
Uiteindelijk heeft meneer X de volledige hypothecaire lening overgesloten naar een andere geldverstrekker.
Rekenvoorbeeld op polisblad was onjuist
Nadat meneer A de klachtenprocedure van bank X zonder gewenste uitkomst heeft doorlopen dient hij een klacht in bij de Geschillencommissie van het Kifid. Met de klacht vordert meneer A een schadevergoeding van ruim €12.000. Hem is bij het afsluiten van de hypotheek een onjuiste mededeling gedaan waardoor hij schade heeft geleden. Mochten de mededelingen van bank X toch juist zijn naar het oordeel van het Kifid dan vordert meneer A een bedrag van ruim €23.000. Dit bedrag bestaat onder meer uit de gemiste rente-inkomsten over de resterende looptijd van de levensverzekering.
Aan deze vordering legt meneer A ten grondslag dat het rekenvoorbeeld dat hem is verstrekt onjuist of op zijn minst misleidend was. Indien hij had geweten dat de rentevergoeding op zijn inleg nog kon veranderen, had hij naar eigen zeggen nooit voor het product gekozen. Daarnaast heeft hij vanwege het oversluiten kosten moeten maken voor onder andere taxatie, advies en een notaris. Dit heeft meneer A ruim €4.700 gekost die hij ook vergoedt wil zien.
Bank is niet verplicht opbouw vast rentepercentage uit te leggen
De Geschillencommissie moet in dit geschil de vraag beantwoorden of bank X aan meneer A had moeten uitleggen waarom het rentetarief op de inleg hoger was dan de rente die meneer A moest betalen voor de lening. De bank stelt dat bij het afsluiten van de hypotheek sprake was van een actietarief voor de rente die meneer A ontving op zijn inleg.
De Geschillencommissie overweegt dat een bank niet verplicht is om een klant over de opbouw van een vast rentetarief te informeren. Sinds 1 januari 2013 heeft een bank wel de verplichting om de opbouw van een variabel rentepercentage aan de klant kenbaar te maken. In dit geval ging het echter om een rente die voor 10 jaar vast stond en dus bestond en bestaat er voor bank X geen verplichting om uitleg te verschaffen over de opbouw van dat percentage.
Rekenvoorbeeld voldeed niet aan wettelijke eisen
De volgende vraag die de Geschillencommissie moet beantwoorden is de vraag of het rekenvoorbeeld op de polis onjuist dan wel misleidend was. De Geschillencommissie stelt vast dat de bank in het rekenvoorbeeld heeft gerekend met een rentevergoeding van 6,55% over de gehele looptijd van de levensverzekering. In deze procedure heeft bank X echter kenbaar gemaakt dat het gebruikte percentage een actietarief betrof. Het stond op voorhand vast dat dit actietarief slechts de eerste 10 jaar van de looptijd gehanteerd werd.
Nu bank X in haar rekenvoorbeeld toch voor de gehele looptijd het actietarief heeft gehanteerd is de berekening volgens de Geschillencommissie onjuist. Daarmee heeft bank X in strijd gehandeld met de wettelijk gestelde eis dat precontractueel verstrekte informatie correct, duidelijk en niet-misleidend dient te zijn.
Zelfs wanneer de rente gedurende de gehele looptijd gelijk zou blijven was het rekenvoorbeeld onjuist. In een correct rekenvoorbeeld had bank X na 10 jaar het normale rentetarief en niet het actietarief moeten hanteren. Daar komt bij dat uit het rekenvoorbeeld duidelijk blijkt dat de voordelen van het effect van de samengestelde rente pas na 10 jaar duidelijk tot uitdrukking komt. Het rekenvoorbeeld is naar het oordeel van de Geschillencommissie dan ook misleidend.
Geen aantoonbare schade, wel vergoeding redelijke kosten
Door een fout rekenvoorbeeld aan meneer A te verschaffen heeft bank X naar het oordeel van de Geschillencommissie onrechtmatig gehandeld. In beginsel maakt dit handelen bank X jegens meneer A schadeplichtig. Om tot een schadevergoeding te komen moet de schade echter wel met een voldoende mate van zekerheid vast staan.
Meneer A heeft in zijn klacht gesteld dat wanneer het rekenvoorbeeld correct was hij niet voor het product had gekozen. De Geschillencommissie overweegt echter dat ook bij gebruik van de correcte percentages het effect van samengestelde rente duidelijk tot uitdrukking was gekomen. Dat meneer A voor een ander hypotheekproduct had gekozen indien hij wel over de correcte informatie had kunnen beschikken is voor de Geschillencommissie onvoldoende komen vast te staan. De gevorderde schade kan de Geschillencommissie daarom niet toewijzen.
Desondanks acht de Geschillencommissie een vergoeding van redelijke en billijke kosten die meneer A heeft gemaakt vanwege de handelwijze van bank X wel op zijn plaats. Naar het oordeel van de Geschillencommissie bedragen deze redelijke kosten €3.500. Bank X wordt verplicht dit bedrag aan meneer A te vergoeden.
Lees hier de volledige uitspraak van de Geschillencommissie van het Kifid.
