Bankrelatie beëindigd vanwege gokken met geld van derden

Steeds vaker beëindigen banken een rekeningrelatie vanwege vermeend misbruik, fraude of schending van voorwaarden. In een recente uitspraak (ECLI:NL:RBAMS:2023:5869) bevestigde de Rechtbank Amsterdam dat ING terecht een zogeheten convenantrekening heeft beëindigd, omdat de klant zijn rekening gebruikte voor online gokken met geld van derden. In deze blog leggen wij uit wat dit vonnis betekent, welke juridische kaders hierbij horen, en wat u kunt doen als uw bankrekening is beëindigd.

Waarom beëindigde ING de bankrelatie in deze zaak?

De klant had een convenantrekening bij ING – een speciale bankrekening voor mensen die elders zijn geweigerd, vaak vanwege een negatieve registratie in het EVR (Extern Verwijzingsregister). De klant werd herhaaldelijk aangesproken op zijn rekeninggebruik: hij ontving grote bedragen van derden, deed talrijke overboekingen zonder duidelijke herkomst of bestemming, en gebruikte de rekening aantoonbaar voor online gokken.

Volgens ING was dit in strijd met zowel de Algemene Bankvoorwaarden (artikel 2.2) als met de afspraken in de zogenoemde Overeenkomst Convenantrekening, waarin expliciet stond dat de rekening alleen voor eigen, dagelijks gebruik mocht worden ingezet. Toen de klant deze regels bleef overtreden, zegde ING de relatie op. De rechtbank oordeelde dat ING daartoe gerechtigd was.

Wat is een convenantrekening en wie komt ervoor in aanmerking?

Een convenantrekening is onderdeel van een vrijwillig initiatief van zes Nederlandse banken. Hiermee kunnen mensen die geen bankrekening kunnen openen – bijvoorbeeld vanwege een negatieve bankhistorie of registratie in het EVR – tóch toegang krijgen tot primaire betaaldiensten. Denk hierbij aan het ontvangen van loon, betalen van huur of zorgpremie, en toegang tot online bankieren.

Het convenant is echter geen onvoorwaardelijk recht. De klant moet zich houden aan strikte voorwaarden, waaronder het uitsluitend gebruiken van de rekening voor eigen privédoeleinden. Gaat iemand daar toch mee de fout in, dan mag de bank de relatie beëindigen.

Wat is het verschil met een wettelijke basisbankrekening?

Op grond van artikel 4:71f van de Wet op het financieel toezicht (Wft) heeft elke consument in beginsel recht op een basisbetaalrekening. Banken mogen dit weigeren bij ernstige antecedenten, zoals een veroordeling voor witwassen, oplichting of valsheid in geschrift (artikel 4:71g Wft).

De klant in deze zaak kwam niet (meer) in aanmerking voor zo’n wettelijke basisbankrekening vanwege een strafblad én EVR-registraties bij meerdere banken. Daarom was hij aangewezen op een convenantrekening, die hij uiteindelijk ook kwijtraakte.

Waarom speelt de Wwft hier een centrale rol?

De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) verplicht banken om cliëntenonderzoek te verrichten. Als een klant grote hoeveelheden geld ontvangt zonder duidelijke onderbouwing, moet de bank onderzoek doen. Kan de klant de transacties niet verklaren of weigert hij informatie te geven, dan moet de bank de relatie zelfs beëindigen (artikel 5 lid 3 Wwft).

In dit geval stelde ING dat de klant geen inzicht kon geven in herkomst en bestemming van ontvangen gelden. Hij verklaarde weliswaar dat het om leningen van vrienden ging, maar kon geen schriftelijke documenten overleggen. Bovendien bleken de ontvangen bedragen vaak op dezelfde dag te worden doorgestort naar andere particuliere rekeningen, wat op tussenrekeninggebruik duidt – iets wat onder de Wwft als risicovol geldt.

Kan een bank zomaar een klant weren of opzeggen?

Nee, maar in bepaalde omstandigheden wel. Een bank mag een klant weigeren of opzeggen als:

• De klant structureel handelt in strijd met de bankvoorwaarden;
• Er sprake is van ondoorzichtig, risicovol of mogelijk frauduleus rekeninggebruik;
• De bank door het gedrag van de klant haar wettelijke verplichtingen (zoals de Wwft) niet meer kan naleven;
• Er geen vertrouwensbasis meer is tussen bank en klant.

In dit geval had ING de klant al meerdere malen gewaarschuwd, duidelijke voorwaarden gesteld én een laatste kans gegeven. Toen die kans werd verspild, was de bank gerechtigd om tot opzegging over te gaan. De rechter vond dit, mede gezien het verleden van de klant (waaronder een vervalst bankafschrift), niet onredelijk.

Wat zijn uw opties als uw bankrekening is beëindigd?

• Vraag de reden van beëindiging op: U heeft recht op uitleg, zeker bij een negatieve EVR- of IVR-registratie.
• Dien bezwaar in: Motiveer waarom de opzegging onterecht is en lever onderbouwing aan.
• Vraag om heroverweging of aangepaste voorwaarden: Soms is een beschermingsbewind of beperkt rekeninggebruik een oplossing.
• Schakel een gespecialiseerd advocaat in: Als uw rechten zijn geschonden, kan een kort geding uitkomst bieden.
• Controleer EVR/IVR-registraties: Deze kunnen leiden tot weigering door andere banken. Verwijdering is soms mogelijk.

Let op: procederen heeft alleen kans van slagen als u kunt aantonen dat de bank onredelijk heeft gehandeld of haar wettelijke zorgplicht heeft geschonden.

Conclusie: een bankrekening beëindigd? U staat niet machteloos

De uitspraak in deze zaak onderstreept dat een bank mag optreden als een klant de regels stelselmatig overtreedt. Zeker bij een convenantrekening – die bedoeld is als laatste vangnet – wordt strikt toezicht gehouden. Toch betekent dit niet dat een klant altijd zonder opties staat. Soms kan een beschermingsconstructie of juridische actie een oplossing bieden. Laat u in elk geval tijdig informeren en adviseren.

Wordt uw bankrekening beëindigd? Financieel Recht Advocaten staat voor u klaar

Is uw bankrekening beëindigd of staat u geregistreerd in het EVR of IVR? Wordt u geweigerd door banken of kredietverstrekkers? Financieel Recht Advocaten is gespecialiseerd in conflicten met banken, opzegging van bankrelaties, negatieve registraties en geschillen over cliëntenonderzoek. Wij procederen regelmatig tegen banken en kennen het speelveld door en door. Neem vandaag nog contact met ons op voor een vrijblijvende intake.