Uitspraak: Van Lanschot aansprakelijk voor schending zorgplicht wegens ernstige overkreditering

Meneer X bezit sinds 1995 een woning aan de Nieuwe Gracht met een hypothecaire geldlening. Tevens is meneer X sinds 2001 in het bezit van een woning in Spanje. Deze werd deels door de hypothecaire geldlening van de woning aan de Nieuwe Gracht betaald en deels door een lening bij een Spaanse bank. Meneer X en zijn gezin zijn in 2002 naar Spanje geëmigreerd en in januari 2017 teruggekomen naar Nederland.

X heeft in januari 2007 Van Lanschot benaderd omtrent de financiering van de woning te Bloemendaal. X heeft in februari 2007 Van Lanschot op de hoogte gebracht van zijn vaste aanstelling bij zijn werkgever. Van Lanschot heeft op 21 maart 2007 een definitieve offerte uitgebracht voor hypothecaire geldleningen. Van Lanschot stelt dat de offerte voldoet aan de vereisten van het Europees Gestandaardiseerd Informatieblad (hierna: EGI).

In 2009 raakt X enkele maanden werkloos, maar is op 18 januari 2010 elders werkzaam tegen een aanzienlijk lager salaris. In april 2012 is een betalingsachterstand ontstaan in de maandelijkse hypotheekbetalingen aan Van Lanschot. Van Lanschot heeft vervolgens besloten de woning te Bloemendaal laten veilen.

Kredietverlening moet voldoen aan normen GHF

Van Lanschot wordt aansprakelijk gesteld wegens schending van haar zorgplicht door ernstige overkreditering. Zij had de kredietverlening moeten toetsen aan de normen van de Gedragscode Hypothecaire Financieringen (hierna: GHF). Van Lanschot had moeten concluderen dat de hypotheek niet kon worden verstrekt. Van Lanschot is tevens in haar vergewisplicht tekortgeschoten (op grond van artikel 6 lid 6 GHF).

Onverantwoord krediet

Van Lanschot beschikte in 2007 niet over de benodigde gegevens over het inkomen en vermogen van meneer X, waardoor een volstrekt onverantwoord krediet is verstrekt. Meneer X heeft pas in mei 2019 dergelijke taxatierapporten aan Van Lanschot overlegd. Van Lanschot geeft toe pas contact te hebben gehad met meneer X nadat de kredietverstrekking was gegeven. De berekening door Van Lanschot is gebaseerd op aannames die niet zijn geverifieerd. Van Lanschot had niet mogen afgaan op schattingen. Zij heeft namelijk een zelfstandige onderzoeksplicht ten aanzien van het vermogen.

Geen financiële reserves om achterstanden op te vangen

X stelt dat hij de omstandigheden rondom de werkloosheid had kunnen opvangen als hem een passende hypotheek was verschaft door Van Lanschot. Door de overkreditering beschikte X niet over financiële reserves om de betalingsachterstanden op te vangen. Van Lanschot voert aan dat X voldoende overwaarde in het vastgoed had wat liquide kon worden gemaakt. Een ander verweer van Van Lanschot is dat zij niet de verplichting te waarschuwen voor mogelijke financiële tegenslagen.

Banken vervullen een maatschappelijke functie waardoor zij een bijzondere zorgplicht hebben

De beoordeling van rechtbank Noord-Holland ziet op de bijzondere zorgplicht van banken. Banken vervullen een maatschappelijke functie waardoor zij een bijzondere zorgplicht hebben. Deze zorgplicht heeft betrekking op zowel (bestaande) cliënten, als ten opzichte van derden. De reikwijdte van die zorgplicht hangt af van de omstandigheden van het geval, waarbij relevante ervaring en deskundigheid van de klant, de complexiteit van het financiële product en de risico’s die daaraan zijn verbonden en of de klant een ondernemer is of particulier, een rol spelen. Een kredietverlenende bank is in de regel beter in staat de gevolgen van kredietverstrekking te overzien, te weergeven en te beoordelen of de consument nog in staat is de financiële lasten te dragen.

Bijzondere zorgplicht voor banken

De bijzondere zorgplicht van de bank brengt met zich mee dat zij voorafgaand aan het sluiten van een overeenkomst tot hypothecair krediet inlichtingen dient te verzamelen, omtrent inkomen en vermogen. Zo kan overkreditering zo veel mogelijk worden voorkomen. Wanneer de lasten niet (geheel) uit zijn inkomen kunnen worden voldaan, moet de bank nagaan of cliënt akkoord kan en wil gaan met effectuering van de financiële lasten met zijn vermogen.

Haviltex-norm

Met betrekking tot de EGI wordt gekeken naar de opvatting die X hieruit mocht opmaken. Hier dient aansluiting te worden gezocht bij de Haviltex-norm. Van Lanschot wordt gezien als een professioneel opererende bank die de offerte heeft opgesteld. X is te beschouwen als niet-professioneel, waarbij rechtskennis niet bij voorbaat mag worden verwacht aanwezig te zijn. Het verweer van Van Lanschot dat de GHF alleen van toepassing is op “huis, tuin en keukensituaties” en niet op situaties waarbij “consument over meer dan één woning beschikt”, is niet aannemelijk. De regels omtrent GHF zijn van toepassing. Concluderend heeft Van Lanschot artikel 6 lid 2 GHF geschonden en tevens, zoals in lid 6 omschreven, is niet voldaan aan de waarschuwingsplicht.

X zou kredietverstrekking niet hebben geaccepteerd bij waarschuwing voor de risico’s

Het is aannemelijk dat X de kredietverstrekking niet had geaccepteerd als hij was gewaarschuwd voor de risico’s van overkreditering. Er is sprake van een causaal verband voor de geleden schade door X (artikel 6:98 BW). De schade is door meneer X onderbouwd met een rapport van forensisch accountant Joanknecht, welke door van Lanschot niet gemotiveerd is betwist.

Van Lanschot moet opdraaien restschuld

Echter, dient rekening te worden gehouden met de omstandigheden van het geval. Hierbij speelt de periode van werkloosheid een rol, wat niet toe te rekenen is aan Van Lanschot. Daarnaast dient rekening te worden gehouden met eigen schuld (artikel 6:101 BW) nu meneer X een rooskleurige schatting aan inkomsten heeft verstrekt. De restschuld blijft voor rekening van Van Lanschot nu zij als professionele partij het grootste verwijt wordt gemaakt. Meneer X moet zelf de overige kosten dragen.

Klik hier voor de volledige uitspraak van de rechtbank te Noord-Holland.

Financieel Recht Advocaten

Heeft u hulp nodig om op een gelijk niveau met de kredietverstrekker in gesprek te raken of om aanspraak te kunnen maken op een schadevergoeding? Neem dan hier vrijblijvend contact met ons op. Ons kantoor heeft ruime ervaring met het procederen tegen banken, tussenpersonen, financieel adviseurs, hypotheekadviseurs, beleggingsadviseurs alsmede vermogensbeheerders.

Lenie Spoor

Wij staan voor u klaar

  • Tegen financiële dienstverleners
  • 10+ jaar ervaring
  • Eerlijk en transparant
Neem contact op

Wij helpen u graag

  • Tegen financiële dienstverleners
  • 10+ jaar ervaring
  • Eerlijk en transparant