Bank mocht spaarrekening en termijndeposito’s beëindigen na onvoldoende medewerking aan cliëntenonderzoek

Op 10 februari 2025 heeft de Geschillencommissie Kifid uitspraak gedaan in een zaak tussen een consument en Credit Europe Bank N.V. (Uitspraak nr. 2025-0102). De consument klaagde over de beëindiging van zijn termijndeposito’s door de bank en eiste een schadevergoeding voor misgelopen rente. De Geschillencommissie oordeelde echter dat de bank gerechtigd was om de relatie met de consument te beëindigen, omdat hij onvoldoende had meegewerkt aan het cliëntenonderzoek op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft).

In deze blog bespreken we de kernpunten van de uitspraak, de wettelijke verplichtingen van banken bij cliëntenonderzoek en de rechten en plichten van consumenten in dergelijke situaties.

Wat is een cliëntenonderzoek en waarom is dit verplicht?

Banken zijn wettelijk verplicht om te weten met wie zij zaken doen en waar het geld van hun klanten vandaan komt. Dit volgt uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Het doel van deze wet is het tegengaan van witwaspraktijken en de financiering van criminele activiteiten.

Banken mogen zelf bepalen hoe zij hun cliëntenonderzoek uitvoeren en welke vragen zij stellen. Indien een klant onvoldoende medewerking verleent en de bank niet kan vaststellen waar het geld vandaan komt, kan dit gevolgen hebben. In sommige gevallen kan de bank besluiten om de bankrelatie te beëindigen.

De feiten van deze zaak

De consument had een spaarrekening met termijndeposito’s bij Credit Europe Bank N.V. en stortte hierop aanzienlijke bedragen. De bank vroeg hem om een onderbouwing van de herkomst van deze gelden, maar ontving naar eigen zeggen onvoldoende informatie. Hierdoor kon het cliëntenonderzoek niet worden afgerond en besloot de bank de relatie met de consument te beëindigen. De belangrijkste feiten op een rij:

• De consument opende op 11 september 2023 een spaarrekening bij de bank.
• Tussen 28 september en 8 november 2023 stortte hij drie grote bedragen op termijndeposito’s: € 29.400, € 200.000 en € 50.000.
• De bank vroeg op 13 december 2023 om een onderbouwing van de herkomst van het spaargeld.
• De consument gaf op 14 december 2023 een summiere toelichting, die volgens de bank onvoldoende was.
• Op 20 december 2023 werd telefonisch contact opgenomen en de consument kreeg opnieuw de kans om documenten aan te leveren.
• Op 8 januari 2024 stuurde de consument een schermafbeelding van een internetbankieromgeving als bewijs van herkomst.
• De bank vond deze informatie niet toereikend en beëindigde op 9 februari 2024 de bankrelatie en de termijndeposito’s.
• De opgebouwde rente en het spaargeld werden teruggestort naar een andere rekening van de consument.

De consument stelde dat hij voldoende informatie had verstrekt, dat de vragen van de bank zijn privacy schonden en dat hij de opzeggingsbrief niet had ontvangen. Hij eiste een vergoeding van € 1.000 aan misgelopen rente, plus wettelijke rente.

De beslissing van Kifid: Bank mocht de rekening beëindigen

De Geschillencommissie Kifid oordeelde dat de bank correct had gehandeld en de bancaire relatie terecht had beëindigd. De belangrijkste argumenten:

1. De consument heeft onvoldoende medewerking verleend

De bank had meerdere keren gevraagd om onderbouwing van de herkomst van de gelden, zowel per e-mail als telefonisch. De consument heeft weliswaar een schermafbeelding verstrekt, maar dit was niet voldoende om de herkomst van het geld vast te stellen. Banken mogen volgens de Wwft zelf bepalen welke documenten ze nodig achten om witwasrisico’s te beoordelen.

2. De bank heeft gehandeld conform de Wwft

Volgens de Wwft moet een bank het cliëntenonderzoek afronden. Als dit niet mogelijk is omdat de klant niet voldoende informatie verstrekt, moet de bank de relatie beëindigen (artikel 5 lid 3 Wwft). Dit is niet alleen een bevoegdheid, maar een wettelijke verplichting.

3. Opzeggingsbrief is verzonden en consument was op de hoogte

De consument beweerde dat hij de opzeggingsbrief van 16 januari 2024 niet had ontvangen vanwege een sneeuwstorm. Kifid wees dit argument af, omdat:

• De bank de brief later opnieuw heeft gestuurd.
• De consument al op 8 februari 2024 via de bank-app op de hoogte was gebracht.
• De consument meerdere keren telefonisch contact had met de bank over de beëindiging.

Omdat de consument geen bewijs kon leveren dat hij daadwerkelijk niet op de hoogte was, ging de Geschillencommissie ervan uit dat hij tijdig geïnformeerd was.

Wat betekent deze uitspraak voor consumenten?

Deze zaak benadrukt hoe belangrijk het is om als consument volledig en tijdig mee te werken aan een cliëntenonderzoek. Banken moeten voldoen aan strenge regelgeving en kunnen hun dienstverlening niet voortzetten als een klant onvoldoende informatie verstrekt over de herkomst van geld.

Belangrijke lessen voor consumenten:

• Wees voorbereid op vragen over grote stortingen: Bij hoge bedragen zal een bank altijd vragen stellen over de herkomst.
• Geef tijdig volledige informatie: Het is niet voldoende om alleen mondelinge toelichtingen te geven. Banken hebben schriftelijke bewijzen nodig, zoals: bankafschriften van eerdere rekeningen, koopovereenkomsten (bijvoorbeeld van vastgoed), erfenis documenten en facturen of contracten voor zakelijke inkomsten.
• Privacy is geen geldig argument: Hoewel het begrijpelijk is dat klanten privacy belangrijk vinden, kan een bank transacties niet verwerken zonder de herkomst te kennen. De Wwft verplicht banken om dit te controleren.
• Let op communicatie met de bank: Als u een belangrijke brief zegt niet te hebben ontvangen, moet u dit direct aankaarten. Houd e-mails en berichten goed in de gaten.

Conclusie

De uitspraak van Kifid bevestigt dat banken hun wettelijke verplichtingen serieus moeten nemen en een bankrelatie mogen beëindigen als een klant onvoldoende medewerking verleent aan een cliëntenonderzoek. In deze zaak kon de consument niet aantonen dat de bank onterecht had gehandeld. Daarom werd zijn klacht ongegrond verklaard en hoefde de bank geen schadevergoeding te betalen. Heeft u zelf te maken met een cliëntenonderzoek? Zorg ervoor dat u tijdig en volledig de gevraagde documenten aanlevert. Twijfelt u over uw rechten of voelt u zich onterecht behandeld? Dan kunt u juridisch advies inwinnen bij Financieel Recht Advocaten. Neem vandaag nog contact op.