Het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBb) heeft geoordeeld dat Online bank Bunq gebruik mag maken van nieuwe technologieën bij het screenen van klanten op het gebied van witwassen. Het verweer dat werd gevoerd door de Nederlandsche Bank (DNB) dat deze technologie onvoldoende beoordelen ging in de rechtbank niet op.
Aanleiding
De uitspraak werd dinsdag gepubliceerd. Tegen deze uitspraak is geen beroep mogelijk.
Het is ongebruikelijk dat banken boetes van toezichthouders voor de rechter aanvechten. De uitspraak is een pijnlijke nederlaag voor De Nederlandsche Bank.
Bunq kreeg veel instructies van DNB. Dit komt doordat banken die puur online opereren niet langer als ‘poortwachters’ kunnen optreden. De Wet witwassen en financieren terrorisme (Wwft) verplicht alle banken van nieuwe klanten om de risico’s van betrokkenheid bij criminele activiteiten in te schatten. Als dit risico laag is, dienen banken de transacties van dergelijke klanten vaker en intensiever te monitoren.
Visie Bunq
Online bank Bunq gelooft dat deze gebruikersprofielen eenvoudig kunnen worden gemaakt voor personalisatie met behulp van data-analyse en kunstmatige intelligentie. Op basis hiervan wordt het merendeel van de particuliere klanten van Bunq ingedeeld in het lage risicoprofiel.
Toezichthouder DNB vond echter dat deze screeningsmethode niet per klant voldoende specifieke informatie opleverde om het risico goed in te schatten. Het CBb stelt vast dat DNB onvoldoende heeft aangetoond dat Bunq de Wwft heeft geschonden. Bunq heeft in zijn notulen gedetailleerd beschreven hoe zijn op kunstmatige intelligentie gebaseerde methode werkt en waarom het het risico op witwassen minimaliseert. DNB heeft niet adequaat gereageerd.
Onvoldoende controles
Ook spreekt het CBb de opvatting van DNB tegen dat Bunq haar zakelijke klanten onvoldoende controleert. De toezichthouder zei dat de informatie die Bunq kreeg bij het openen van een zakelijke rekening onvoldoende was. Het College;
“DNB heeft niet duidelijk gemaakt waarom Bunq deze klanten aanvullende vragen zou moeten stellen over doel en gebruik van hun rekeningen.”
PEP
Er waren wel twee opdrachten van DNB. Bunq moet aanvullend onderzoek doen naar de zogenaamde “PEP” ambtenaren klanten die een hoog risico lopen op omkoping en de geldbronnen van klanten met een hoger risico.
Andere banken juichten stiekem toe dat Bunq DNB voor de rechter daagde. ING en ABN Amro kregen eerder forse boetes wegens onvoldoende witwas controles. DNB is nog in onderzoek bij Rabobank. Onder druk van de regelgeving geven banken momenteel enorme bedragen uit aan klant- en transactie verificatie.
DNB zegt het besluit van het bestuur te onderzoeken en verdere implicaties te onderzoeken. “We zullen ook oordelen betrekken in onze dialoog met de financiële sector over de risicogebaseerde interpretatie van wettelijke vereisten en het gebruik van technologie om het witwassen van geld tegen te gaan.”
Wijzigingen
DNB maakte deze zomer bekend het toezicht op het witwassen van geld te wijzigen. Toezichthouders hopen screening efficiënter te maken, bijvoorbeeld door meer risico gebaseerde screening toe te staan en vaker nieuwe technologieën zoals kunstmatige intelligentie in te zetten.
Dat meldt het bestuur van de Nederlandse Vereniging van Banken in een reactie en vindt de uitspraak ‘belangrijk voor de bancaire sector’. “Dit zal de interpretatie van de bank van de poortwachtersrol verder verduidelijken”, aldus de woordvoerder. “De uitspraak bevestigt het lang gekoesterde beleid van banken om zich meer op risico’s te richten bij het voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering”, zei hij. Wij zijn voorstander van het “zo goed mogelijk” inzetten van innovaties in “Onder andere kunstmatige intelligentie, machine learning en privacy-enhanced (PET) technologieën maken intelligent risicobeheer mogelijk met minimale impact op echte klanten.”
Financieel Recht Advocaten
Wilt u advies over of begeleiding bij conflicten over het cliëntenonderzoek van banken en de registratie van persoonsgegevens in de Gebeurtenissenadministratie, het IVR, het Incidentenregister en het EVR? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.
