Hypotheek zonder inkomen en eigen middelen? Waarom Volksbank terecht tot EVR-registratie overging

Een woning kopen zonder stabiel inkomen en eigen geld klinkt als een risico, zeker voor de verstrekker van de hypotheek. Toch lukte het een consument in 2018 om via Volksbank een hypotheek van €475.000 te verkrijgen. Pas jaren later ontdekte de bank dat er cruciale informatie ontbrak bij de aanvraag: geen vast dienstverband en geen eigen spaargeld. Dit leidde uiteindelijk tot een registratie in het Externe Verwijzingsregister (EVR). In dit blog leggen we uit waarom de rechter oordeelde dat deze EVR-registratie rechtmatig was, wat dit betekent voor anderen in een vergelijkbare situatie, en welke lessen u kunt trekken als u betrokken bent bij een conflict over een hypotheek of EVR-registratie.

Een hypotheek op basis van onvolledige informatie

De zaak draaide om een vrouw die uit Indonesië naar Nederland verhuisde en via een financieel adviseur een hypotheek aanvroeg bij Volksbank (BLG Wonen). Zij gaf aan in vaste dienst te zijn bij een bedrijf van haar zwager en over voldoende eigen middelen te beschikken. Uit de verstrekte documenten bleek dit ook: een werkgeversverklaring en een schenkingsovereenkomst van €33.000 van haar moeder ondersteunden de aanvraag. Volksbank verleende daarop een hypotheek, waarna enkele weken later ook de koopakte werd getekend.

Toch bleken de feiten achteraf anders:

• Haar dienstverband was kort na de aanvraag met terugwerkende kracht beëindigd
• Zij had nooit het beloofde bedrag van haar ouders ontvangen
• De bank was niet geïnformeerd over nieuwe schulden en het daadwerkelijke inkomen

Dit alles werd pas jaren later duidelijk, toen de bank vanwege betalingsachterstanden een onderzoek startte.

Waarom een EVR-registratie zo’n grote impact heeft

Een registratie in het Externe Verwijzingsregister (EVR) heeft verstrekkende gevolgen. Banken gebruiken het EVR als waarschuwing voor klanten die zich onbetrouwbaar zouden hebben gedragen. Als iemand eenmaal in het register staat:

• Kunnen banken hem of haar weigeren voor nieuwe rekeningen of leningen
• Worden bestaande financiële relaties vaak heroverwogen of beëindigd
• Is het vrijwel onmogelijk om over te stappen naar een andere bank

Het EVR werkt dus als een soort zwarte lijst. Banken mogen pas tot registratie overgaan als aan drie voorwaarden wordt voldaan:

• De gedraging vormt een bedreiging voor de integriteit van de financiële sector
• Het staat in voldoende mate vast dat de betrokkene die gedraging heeft verricht
• De gevolgen voor de betrokkene zijn proportioneel ten opzichte van het belang van registratie

De rechtbank oordeelde dat in deze zaak aan al deze voorwaarden werd voldaan.

De rol van informatieplicht en transparantie bij kredietaanvragen

Banken mogen bij het beoordelen van een hypotheekaanvraag vertrouwen op de door de klant verstrekte informatie. Daarom bevat elke offerte en elke algemene voorwaarde de verplichting om volledig, juist en tijdig te informeren.

In dit geval was dat niet gebeurd:

• De klant meldde niet dat haar dienstverband al vóór ondertekening van de hypotheekakte was beëindigd
• Zij gaf een rekeningafschrift van haar ouders in plaats van eigen spaargeld
• Ze verzweeg de persoonlijke lening van €20.000 bij een andere kredietverstrekker

Hoewel sommige van deze feiten pas ná de hypotheekofferte bekend werden, oordeelde de rechtbank dat de klant wel degelijk had moeten melden dat zij op het moment van ondertekenen geen stabiel inkomen en geen eigen middelen had.

Waarom de rechtbank Volksbank in het gelijk stelde

De rechter onderzocht zorgvuldig of Volksbank de EVR-registratie terecht had opgelegd. Daarbij woog onder andere mee:

• De consument werkte destijds bij een bedrijf van haar zwager en had onregelmatige loonbetalingen
• Het dienstverband werd met terugwerkende kracht beëindigd, zonder naleving van de opzegtermijn
• De consument ontving geen salaris voor gewerkte maanden en deed hier afstand van
• Er waren tegenstrijdige loonstroken en verklaringen over het dienstverband
• Het opgegeven spaargeld bleek niet in haar bezit

Deze feiten leidden tot de conclusie dat de bank was misleid. Bovendien bleek dat de klant in de jaren daarna meerdere betalingsachterstanden had opgelopen, wat extra risico voor de bank bevestigde.

Wanneer is registratie in het EVR toegestaan?

Volgens het Protocol Incidentenwaarschuwingssysteem Financiële Instellingen (PIFI) mag een bank iemand opnemen in het EVR als aan de volgende eisen is voldaan:

• Er is sprake van opzettelijke misleiding of een vergelijkbaar ernstig incident
• De feiten zijn concreet en in voldoende mate vastgesteld
• Het belang van registratie weegt zwaarder dan de schade voor de klant

De rechtbank oordeelde dat alle voorwaarden in deze zaak waren vervuld. De bank had een duidelijk belang bij de registratie, vooral om herhaling van dit soort situaties te voorkomen. De klant kon bovendien geen concrete schade aantonen die de registratie disproportioneel zou maken.

Wat betekent dit voor andere consumenten of ondernemers?

Deze uitspraak bevestigt dat banken gerechtigd zijn om klanten te registreren in het EVR als zij relevante informatie verzwijgen bij een hypotheekaanvraag. Zelfs als u uiteindelijk uw maandlasten keurig betaalt, kunt u alsnog worden geconfronteerd met een registratie, bijvoorbeeld als:

• U geen stabiel inkomen had bij aanvraag, maar dit niet heeft gemeld
• U leningen heeft afgesloten zonder dit aan de bank door te geven
• U documenten aanlevert die niet volledig of niet correct zijn

Het is daarom essentieel om bij elke kredietaanvraag volledig transparant te zijn. Onbewust of onbedoeld informatie achterhouden kan grote gevolgen hebben.

Conclusie

In deze zaak bevestigde de rechter dat Volksbank terecht een EVR-registratie had opgelegd. De klant had nagelaten om cruciale informatie over haar inkomen en eigen middelen te delen en diende documenten in die achteraf onjuist bleken. Dergelijk gedrag vormt een risico voor de bank én de financiële sector als geheel. De registratie werd dan ook niet geschrapt. Deze uitspraak onderstreept het belang van transparantie bij financiële aanvragen. Wie informatie achterhoudt of onduidelijke gegevens aanlevert, loopt het risico op jarenlange registraties met grote gevolgen.

Financieel Recht Advocaten helpt uitsluitend bij bestaande geschillen met banken of financiële dienstverleners. Heeft u al een probleem, zoals een geblokkeerde rekening, opgezegd krediet of registratie? Dan kunnen wij procederen, onderhandelen of een schikking treffen namens u. Neem contact op als u juridische hulp nodig heeft.