Wanneer bij een hypotheekaanvraag onjuiste inkomensgegevens door een tussenpersoon worden verstrekt, rijst de vraag of de kredietaanbieder mag vertrouwen op deze gegevens of zelf een onderzoeksplicht heeft. In de conclusie van P-G Wissink, gepubliceerd op 4 oktober 2018 (ECLI:NL:PHR:2018:1036), wordt deze kwestie belicht. Dit artikel gaat in op hoe de zorgplicht van kredietaanbieders zich verhoudt tot het risico van overkreditering wanneer een tussenpersoon betrokken is.
Civiele zorgplicht van de kredietaanbieder
De zorgplicht van kredietaanbieders omvat een verantwoordelijkheid om overkreditering bij consumenten te voorkomen. Deze plicht werd versterkt door de uitspraak van de Hoge Raad van 16 juni 2017 (het sns-arrest), waarin werd bepaald dat kredietaanbieders een zelfstandige onderzoeksplicht hebben ten opzichte van hun klanten. Deze plicht geldt zelfs wanneer een consument bijgestaan wordt door een tussenpersoon. De zorgplicht wordt verder bekrachtigd door de wet op het financieel toezicht (wft), die kredietaanbieders verplicht om grondig te toetsen of de klant kredietwaardig is.
Rol van de tussenpersoon
Kredietbemiddelaars moeten zorgen voor nauwkeurige informatieverstrekking aan kredietaanbieders, zodat een correcte kredietwaardigheidsbeoordeling kan plaatsvinden. Als de tussenpersoon onjuiste inkomensgegevens verstrekt, kan dit echter voor de kredietaanbieder moeilijk te controleren zijn. Wissink benadrukt dat, hoewel kredietaanbieders in het algemeen mogen vertrouwen op de door tussenpersonen verstrekte gegevens, zij niet hun eigen verantwoordelijkheid richting consumenten kunnen afwentelen op de tussenpersoon. Een grondige verificatie is essentieel.
Risico’s voor de kredietaanbieder
In zijn conclusie stelt Wissink dat de kredietaanbieder een risico neemt wanneer deze de gegevens van de tussenpersoon niet verifieert. De kredietaanbieder heeft immers een zelfstandige verplichting om overkreditering te voorkomen. Vanwege de belangen van de consument is het daarom redelijk dat de kredietaanbieder de gevolgen draagt van het risico dat voortvloeit uit onjuiste gegevens. Hoewel dit wellicht tot extra kosten en procedures leidt, kunnen verdere ‘checks & balances’ onjuiste verstrekkingen minimaliseren.
Conclusie
De zorgplicht van kredietaanbieders is uitgebreid om zelfs relatief eenvoudige producten, zoals hypothecaire leningen, te omvatten. Kredietaanbieders moeten hun controleprocedures versterken om overkreditering te voorkomen en kunnen niet eenvoudig vertrouwen op gegevens van tussenpersonen. Voor juridische bijstand en begeleiding bij conflicten met banken, leningen of hypotheekverstrekkers kunt u contact opnemen met Financieel Recht Advocaten.
