Bank mocht rijbewijs weigeren als identificatiemiddel bij her-identificatie procedure

Op 12 november 2024 deed de Geschillencommissie van het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) een bindende uitspraak in een geschil tussen een consument en LeasePlan Bank (uitspraak nr. 2024-0995). De consument klaagde over de blokkering van zijn spaarrekening, omdat hij zich niet kon her-identificeren met zijn rijbewijs. De bank weigerde het rijbewijs als geldig identificatiemiddel en eiste een paspoort of identiteitskaart. De consument vond deze eis onterecht en beriep zich op de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

Kifid stelde de bank echter in het gelijk en oordeelde dat het rijbewijs niet voldeed aan de wettelijke vereisten voor her-identificatie. De uitspraak benadrukt hoe banken invulling geven aan de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) en wat klanten kunnen verwachten bij identiteitscontroles.

Waarom vroeg de bank om her-identificatie?

Banken zijn wettelijk verplicht om hun klanten te identificeren en regelmatig te controleren of de klantgegevens nog actueel en correct zijn. Dit proces wordt her-identificatie genoemd en vindt plaats op basis van de Wwft. Her-identificatie is een maatregel die financiële instellingen nemen om:

• fraude en identiteitsdiefstal te voorkomen;
• witwassen en financiering van terrorisme tegen te gaan;
• te voldoen aan wettelijke verplichtingen vanuit toezichthouders zoals De Nederlandsche Bank (DNB).

Wanneer een bank een her-identificatieverzoek doet, is de klant verplicht hieraan mee te werken. Dit betekent dat hij of zij op verzoek een geldig identiteitsbewijs moet tonen, zodat de bank kan verifiëren of de gegevens nog kloppen.

Waarom weigerde de bank het rijbewijs als identificatiemiddel?

De consument probeerde zich te her-identificeren met zijn rijbewijs en een verlopen paspoort. De bank weigerde deze documenten en eiste een geldig paspoort of identiteitskaart. Volgens de bank voldeed een rijbewijs niet aan de vereisten, omdat het niet alle voornamen van de houder bevat. Op basis van de Wwft moeten banken bepaalde gegevens van hun klanten registreren, waaronder: volledige naam (geslachtsnaam en alle voornamen), geboortedatum, adres en woonplaats.

Omdat een rijbewijs vaak slechts één voornaam en voorletters vermeldt, kan een bank hier niet op vertrouwen bij identificatie. De bank moet kunnen vastleggen dat de identiteit van de klant is vastgesteld op basis van een document dat alle wettelijk vereiste gegevens bevat.

Daarnaast is een verlopen paspoort geen geldig identificatiemiddel volgens de wet. De bank mag dus eisen dat een klant zich identificeert met een actueel en officieel erkend document, zoals een paspoort of identiteitskaart.

Wat was de klacht van de consument?

De consument vond het onterecht dat de bank zijn rijbewijs niet accepteerde en zijn toegang tot de spaarrekening blokkeerde. Hij beriep zich op de AVG en stelde dat de bank onnodig extra persoonsgegevens verzamelde. Volgens hem had de bank genoeg aan de gegevens die zij al had uit eerdere identificaties en hoefde hij geen nieuwe documenten aan te leveren.

Daarnaast klaagde hij over de extra kosten die hij moest maken om een nieuw paspoort of identiteitskaart aan te vragen. De consument eiste:

• een schadevergoeding van € 400 (inclusief kosten voor een nieuwe ID-kaart en misgelopen rente);
• aanpassing van het beleid van de bank;
• een formele excuses van de bank.

Het oordeel van Kifid: de bank handelde correct

Kifid stelde de bank in het gelijk en wees de vorderingen van de consument af. De Geschillencommissie benadrukte dat de bank een wettelijke verplichting heeft om de identiteit van haar klanten correct vast te stellen. Dit betekent dat de bank mag bepalen welke documenten zij als identificatiemiddel accepteert, zolang dit in overeenstemming is met de Wwft. De belangrijkste overwegingen van Kifid:

1. Rijbewijs voldoet niet aan de wettelijke vereisten

• Een rijbewijs vermeldt niet altijd de volledige voornamen van de houder. De Wwft verplicht banken echter om de volledige naam van de klant vast te leggen.
• Omdat een paspoort en identiteitskaart wél alle voornamen bevatten, mocht de bank deze als enige geldige identificatiemiddelen eisen.

2. Verlopen paspoort is niet geldig

• De wet stelt expliciet dat een identiteitsdocument actueel en geldig moet zijn. Een verlopen paspoort kan niet worden gebruikt voor verificatie, ook niet in combinatie met een rijbewijs.

3. Her-identificatie is verplicht, ongeacht eerdere identificatie

• De consument beriep zich erop dat hij al eerder met een paspoort was geïdentificeerd en dat de bank zijn gegevens dus al had.
• Kifid oordeelde echter dat de bank bij her-identificatie opnieuw moet vaststellen dat de gegevens nog kloppen. Dit betekent dat de consument zich opnieuw met een geldig document moet identificeren.

4. De blokkering van de spaarrekening was terecht

• Omdat de consument niet voldeed aan de her-identificatieverplichting, mocht de bank zijn toegang tot de rekening tijdelijk blokkeren.
• De bank heeft hierbij correct gehandeld en heeft de consument herhaaldelijk de kans gegeven om een geldig document aan te leveren.

Wat betekent deze uitspraak voor consumenten?

Deze zaak benadrukt dat banken strikte regels moeten naleven bij het identificeren van klanten. Dit kan gevolgen hebben voor consumenten die zich niet tijdig of niet correct her-identificeren.

Belangrijke lessen uit deze uitspraak:

• Banken mogen een paspoort of identiteitskaart verplicht stellen voor identificatie, ook als een rijbewijs wettelijk als identiteitsdocument wordt erkend.
• Verlopen documenten worden niet geaccepteerd. Zorg ervoor dat je een geldig identiteitsbewijs hebt om problemen met je bankrekening te voorkomen.
• Her-identificatie is verplicht, ook als de bank je gegevens al heeft. Financiële instellingen moeten periodiek controleren of klantgegevens nog actueel zijn.
• Banken mogen een rekening tijdelijk blokkeren als de klant niet aan de identificatieverplichting voldoet. Dit kan leiden tot vertragingen in betalingen of het opnemen van geld.

Heb je zelf problemen met een bank vanwege identificatie-eisen of een geblokkeerde rekening? Dan is het verstandig om juridisch advies in te winnen.

Hulp nodig bij een conflict met je bank?

Financieel Recht Advocaten heeft ruime ervaring met juridische kwesties rondom banken en financiële instellingen. Heb je te maken met een geblokkeerde rekening, een onterechte registratie of andere financiële geschillen? Neem dan contact met ons op voor juridisch advies.