Opzegging hypotheek bij strafzaak: Rabobank mocht woning verkopen na vondst hennepkwekerij

Een ondernemer die zijn woning dreigde kwijt te raken vanwege een door Rabobank opgezegde hypothecaire lening, kreeg nul op het rekest van de voorzieningenrechter. De aanleiding? De vondst van een hennepkwekerij op zijn terrein en een strafzaak die daarop volgde. De man ontkende elke betrokkenheid, maar de rechter stelde vast dat Rabobank gerechtigd was om op basis van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) de relatie te beëindigen én tot executieverkoop over te gaan.

In deze blog nemen we je mee langs de overwegingen van de rechter, de zorgplicht van de bank, de Wwft-verplichtingen en de balans tussen gerechtvaardigde belangen van bank en klant.

De zaak in het kort

De klant – een ondernemer die vanuit huis werkte – werd in 2021 geconfronteerd met de vondst van een hennepkwekerij in een loods op zijn perceel. Ondanks zijn ontkenning van betrokkenheid, kwam er een strafrechtelijk onderzoek op gang, werd hij conservatoir aangeslagen, en werd hij in eerste aanleg veroordeeld voor overtreding van de Opiumwet. De strafzaak liep nog in hoger beroep toen Rabobank besloot:

• De bancaire relatie te beëindigen (bankrekeningen),
• De hypothecaire lening op te eisen (t.w.v. €738.500),
• De woning en bedrijfsruimte openbaar te veilen.

De ondernemer spande een kort geding aan en eiste onder meer voortzetting van de hypotheek, herstel van zijn bankrekeningen en opschorting van de executieverkoop.

Spoedeisend belang bij woningverkoop? Ja. Bij bankrekeningen? Nee.

De rechter maakte allereerst onderscheid in het spoedeisend belang van de gevraagde voorzieningen:

• Wel spoedeisend: dreigende verkoop van de woning en bedrijfsruimte;
• Niet spoedeisend: herstel van bankrekeningen, omdat er al rekeningen elders liepen en er geen acuut financieel probleem was aangetoond.

Alle vorderingen die te maken hadden met het herstel van het bankverkeer bij Rabobank werden daarom direct afgewezen.

Hypotheek opeisen in strijd met zorgplicht? Nee, bank moet juist handelen bij witwasrisico’s

De ondernemer stelde dat Rabobank zijn contractuele zorgplicht had geschonden door zonder grond de hypotheek op te eisen. Hij beriep zich op de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 lid 2 BW). Volgens hem had de bank eerst de uitkomst van zijn strafzaak moeten afwachten. De rechter was het daar echter niet mee eens, en om meerdere redenen:

1. Wwft verplicht banken om cliëntenonderzoek te doen

Volgens de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) moeten banken voortdurend onderzoek doen naar hun klanten. Daarbij geldt dat als er aanwijzingen zijn van witwasrisico’s – zoals in dit geval: een hennepkwekerij op door de bank gefinancierd onroerend goed – de bank verplicht is de relatie te beëindigen als de klant geen helderheid kan geven.

2. Klant was niet open of transparant

De ondernemer beweerde eerst dat hij niet meer wist wie de loods gebruikte, maar zei later dat hij de ‘huurder’ wél kende, maar zijn identiteit niet kon geven wegens bedreigingen. Volgens de rechter was deze verklaring tegenstrijdig en ondoelmatig, omdat Rabobank daardoor het risico op betrokkenheid bij witwassen niet kon uitsluiten.

3. Onschuldpresumptie speelt in dit civiele kader geen doorslaggevende rol

De klant voerde aan dat hij onschuldig was en dat zijn zaak nog liep in hoger beroep. Maar hij verstrekte geen dossierstukken, vonnissen of onderbouwing aan Rabobank. Het Openbaar Ministerie bevestigde zelfs dat hij veroordeeld was. De rechter stelde vast dat hij niet transparant was over zijn strafzaak.

Executieverkoop mag doorgaan: geen misbruik van recht

De rechter verwierp ook het argument dat Rabobank met de voorgenomen verkoop van de woning misbruik van recht maakte. Daarvoor geldt een hoge drempel: er moet sprake zijn van een onevenredige belangenafweging. Volgens de rechter was daarvan geen sprake:

• De klant had vanaf oktober 2023 de tijd gehad om alternatieve financiering te regelen of zijn woning onderhands te verkopen;
• Hij had pas vlak voor de executie vier afwijzingen overgelegd van andere banken;
• Er was geen sprake van een acute noodsituatie waarin zijn gezin direct op straat zou komen te staan.

Ook het verzoek om extra tijd voor onderhandse verkoop (24 maanden) werd afgewezen. De rechtbank gaf aan dat ook tijdens het executietraject een onderhandse verkoop nog mogelijk is op initiatief van de debiteur.

Juridische les: de Wwft overtroeft de zorgplicht bij serieuze integriteitsrisico’s

Deze uitspraak laat duidelijk zien dat een bank in gevallen van ernstige verdenkingen van witwaspraktijken of strafbare feiten, zoals een hennepkwekerij op het onderpand, wettelijk verplicht is op te treden. En zelfs als een klant beweert onschuldig te zijn, moet hij volledig transparant, onderbouwd en consistent zijn – anders komt zijn recht op bescherming onder druk te staan.

De rechter maakt hier een belangrijk punt: de zorgplicht van de bank stopt waar de integriteit van het financiële stelsel in gevaar komt.

Praktisch advies: hoe te handelen bij dreigende opzegging hypotheek?

Bent u als ondernemer of particulier geconfronteerd met:

• Een hypotheekopzegging wegens vermeende betrokkenheid bij strafbare feiten?
• Dreigende executieverkoop van uw woning of pand?
• Een beëindiging van uw bankrelatie op grond van de Wwft?

Wacht dan niet te lang. In dergelijke situaties is snelheid én deskundige juridische begeleiding cruciaal.

Bij Financieel Recht Advocaten zijn we gespecialiseerd in zaken waarin bankrelaties, integriteitstoezicht en privaatrecht samenkomen. We adviseren, procederen en onderhandelen over zowel herstel als schadebeperking. Neem vrijblijvend contact op voor een juridisch strategiegesprek: discretie en daadkracht verzekerd.