Rechtbank Amsterdam: Beëindiging van bankrelaties bij handel in research chemicals

Op 18 september 2024 heeft de rechtbank Amsterdam een belangrijke uitspraak gedaan in een zaak waarin een bank besloot om de zakelijke relatie met een klant te beëindigen. De zaak draaide om een bedrijf dat handelde in research chemicals, stoffen die legaal verkocht worden, maar vaak gebruikt worden voor consumptie, zoals partydrugs. ING Bank beëindigde de bankrelatie vanwege de risico’s die deze handel met zich meebrengt. Wat betekent zo’n opzegging voor u als ondernemer? In deze blog bespreken we de relevante juridische aspecten en leggen we uit wat uw rechten zijn.

Banken en hun opzeggingsrecht

Banken hebben, net zoals hun klanten, het recht om zakelijke relaties te beëindigen. Dit recht is vaak vastgelegd in de algemene voorwaarden die bij het openen van een zakelijke rekening worden overeengekomen. In de praktijk betekent dit dat een bank de relatie mag opzeggen wanneer zij dat noodzakelijk acht. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de bank vindt dat de bedrijfsactiviteiten risico’s vormen voor de integriteit van het financiële systeem, zoals witwassen of terrorismefinanciering.

In de besproken zaak oordeelde de rechtbank dat de bank gerechtigd was om de relatie op te zeggen omdat de verkoop van research chemicals een risico vormde, zelfs al waren de producten op dat moment nog legaal. De bank verwees hierbij naar haar eigen beleid op het gebied van milieu en sociale risico’s (het zogenaamde ESR-beleid). Ook de mogelijke schadelijke gevolgen voor mens en milieu waren een doorslaggevende factor.

Wanneer is opzegging onrechtmatig?

Hoewel banken het recht hebben om een relatie te beëindigen, mogen zij dat niet zomaar doen. De wet schrijft voor dat dit niet mag als de opzegging naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Dit houdt in dat de bank de belangen van de klant zorgvuldig moet afwegen en niet zomaar kan opzeggen zonder een goede reden.

In deze zaak voerde de bank aan dat zij niet meer betrokken wilde zijn bij een bedrijf dat chemicaliën aan consumenten verkocht die mogelijk schadelijk zijn. Het bedrijf stelde daartegenover dat hun handel legaal was en dat de bank van tevoren had kunnen weten wat hun activiteiten waren. De rechtbank oordeelde echter dat de bank, zelfs als zij eerder op de hoogte was van de activiteiten, alsnog het recht heeft om op een later moment haar beleid te wijzigen en de relatie te beëindigen.

Alternatieven voor ondernemers bij opzegging van de bankrelatie

Een van de belangrijkste argumenten van de ondernemer in deze zaak was dat het beëindigen van de bankrelatie zou leiden tot het einde van zijn bedrijf, omdat geen enkele andere Nederlandse bank bereid was een relatie aan te gaan. De rechtbank oordeelde echter dat dit niet voldoende was om de opzegging onaanvaardbaar te maken. De ondernemer had namelijk ook de mogelijkheid om bij buitenlandse banken, zoals Revolut, bankdiensten af te nemen. Dit was volgens de rechtbank een redelijk alternatief, waardoor de opzegging door ING niet onrechtmatig was.

Verwerking van persoonsgegevens in registers

Naast de opzegging van de bankrelatie speelde in deze zaak ook de registratie van persoonsgegevens van de ondernemers in het interne verwijzingsregister (IVR) van de bank. Dit register is bedoeld om te voorkomen dat de bank in de toekomst weer zaken doet met personen of bedrijven die als risicovol worden beschouwd. De rechtbank oordeelde dat de bank deze gegevensverwerking voldoende had onderbouwd en dat het in dit geval gerechtvaardigd was om de ondernemers te registreren, gezien de mogelijke risico’s van hun bedrijfsactiviteiten.

Conclusie: Wat kunt u doen bij een opgezegde bankrelatie?

Als ondernemer kunt u zich behoorlijk benadeeld voelen wanneer een bank besluit om de relatie te beëindigen. Echter, zoals deze zaak laat zien, hebben banken vaak contractuele en wettelijke mogelijkheden om dit te doen, zeker als er risico’s voor het financiële systeem of de maatschappij aan verbonden zijn. Dat betekent niet dat u geen rechten heeft. Banken moeten hun beslissing zorgvuldig onderbouwen en uw belangen afwegen.

Mocht u zelf te maken krijgen met een opzegging van uw bankrelatie, dan is het verstandig om juridisch advies in te winnen. Financieel Recht Advocaten kan u helpen om uw rechten te beschermen en te kijken of er gronden zijn om de opzegging aan te vechten. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend advies.