In een recente uitspraak van de rechtbank Den Haag is een geschil beslecht tussen een particuliere hypotheekhouder en ING Bank. De bank had een hypothecaire lening opgeëist en aangekondigd de woning van de lener te veilen, na verdenkingen van fraude bij de hypotheekaanvraag. Dit vonnis is belangrijk voor iedereen die te maken heeft met banken, leningen of hypotheken. Hierin wordt niet alleen duidelijk hoe een bank haar zorgplicht interpreteert, maar ook wat van klanten wordt verwacht in een financiële relatie.
Achtergrond van de zaak
De zaak draaide om een hypothecaire lening van € 425.000 die de eiser in 2021 bij ING Bank had afgesloten voor de aankoop van een woning. Bij de aanvraag leverde de eiser financiële stukken aan, waaronder belastingaangiften en jaarrekeningen van zijn eenmanszaak. Deze documenten bleken later niet te kloppen. ING stelde dat de stukken vals waren en beschuldigde de eiser van het bewust verstrekken van onjuiste informatie.
Volgens de hypotheekvoorwaarden en de algemene bankvoorwaarden van ING kan een lening worden opgeëist als blijkt dat onjuiste informatie is verstrekt. ING beëindigde de bancaire relatie, eiste de lening op en kondigde aan de woning van de eiser te verkopen. De eiser verzette zich hiertegen en bracht de zaak voor de rechter.
De standpunten van de partijen
De eiser: Hij betoogde dat de verschillen in de financiële stukken niet het gevolg waren van fraude, maar van normale boekhoudkundige keuzes. Ook stelde hij dat de bank niet zorgvuldig had gehandeld door de stukken onvoldoende te controleren vóór het verstrekken van de hypotheek. Verder wees hij erop dat hij altijd zijn hypotheeklasten had betaald en dat het beëindigen van de hypotheek onredelijk zou zijn.
ING Bank: De bank voerde aan dat de verstrekte documenten bewust waren vervalst om een hogere hypotheek te verkrijgen. Ze benadrukte dat zij op basis van deze documenten geen lening zou hebben verstrekt als de juiste cijfers waren aangeleverd. Bovendien wees ING op de verplichting van klanten om juiste en volledige informatie te geven.
De beoordeling door de rechtbank
De rechtbank gaf ING op alle punten gelijk en stelde vast dat de bank terecht had gehandeld. Enkele belangrijke punten uit het oordeel zijn:
Onjuiste financiële stukken:
De rechtbank concludeerde dat de ingediende belastingaangiften en jaarrekeningen vals waren. Zo bleek uit de officiële aanslagen van de Belastingdienst dat het inkomen van de eiser veel lager was dan in de aangeleverde stukken stond. Dit verschil was te groot om te verklaren door normale boekhoudkundige aanpassingen. De eiser had geen overtuigende uitleg of bewijs geleverd om het verschil te rechtvaardigen.
Fraude met het bouwdepot:
ING ontdekte dat de eiser een factuur had ingediend om geld uit het bouwdepot vrij te maken voor verbouwingskosten. De betreffende factuur bleek afkomstig van een aannemer die nooit werkzaamheden had uitgevoerd. De eiser had het uitgekeerde bedrag contant opgenomen, zonder bewijs te leveren dat het geld was besteed aan verbouwingen.
Niet-nakomen van verplichtingen:
De eiser werkte onvoldoende mee aan het fraudeonderzoek van de bank. Ondanks herhaalde verzoeken gaf hij geen volledige openheid van zaken over de herkomst van de documenten en zijn financiële situatie. Dit versterkte de verdenking van opzet.
Recht op beëindiging van de bancaire relatie:
Op basis van de algemene voorwaarden heeft ING het recht om een klantrelatie te beëindigen bij ernstige schendingen van vertrouwen. De rechtbank oordeelde dat de valsheid van de financiële stukken, gecombineerd met het gedrag van de eiser tijdens het onderzoek, een dergelijke schending opleverde.
Wat betekent dit voor hypotheekhouders?
Deze uitspraak benadrukt de verantwoordelijkheid van klanten om juiste en volledige informatie te verstrekken bij een hypotheekaanvraag. Banken vertrouwen op de aangeleverde stukken om risico’s te beoordelen. Valse of misleidende informatie kan niet alleen leiden tot het opeisen van de lening, maar ook tot juridische gevolgen, zoals strafrechtelijke vervolging of opname in externe frauderegisters.
Daarnaast onderstreept de zaak de zorgplicht van banken. Hoewel banken verplicht zijn om dossiers zorgvuldig te controleren, ontslaat dat klanten niet van hun verplichting om eerlijke informatie te geven. Wie bewust fraudeert, kan niet rekenen op coulance van de rechter.
Wat zijn frauderegisters en hoe beïnvloeden ze klanten?
De eiser werd door ING opgenomen in externe frauderegisters, zoals het Extern Verwijzingsregister (EVR). Dit betekent dat andere banken en financiële instellingen de eiser als risicoklant kunnen beschouwen. Zo’n registratie kan grote gevolgen hebben, zoals problemen bij het afsluiten van nieuwe leningen of verzekeringen.
Registratie in een frauderegister wordt niet lichtvaardig toegepast. Banken moeten voldoen aan strenge eisen en de registratie moet proportioneel zijn. In deze zaak vond de rechtbank dat de ernst van de fraude en de bedreiging voor de financiële sector de registratie rechtvaardigden.
Lessen voor particulieren
Voor hypotheekhouders en andere klanten van banken zijn er belangrijke lessen te trekken uit deze uitspraak:
Wees transparant: Lever altijd juiste en volledige informatie aan bij een bank.
Werk mee: Als een bank om opheldering vraagt, geef dan volledige openheid van zaken.
Ken de voorwaarden: Lees de algemene voorwaarden van uw lening of hypotheek goed door, zodat u weet wat uw verplichtingen zijn.
Houd bewijs bij: Zorg dat u altijd bewijs heeft van betalingen en transacties, zeker bij het gebruik van een bouwdepot.
Financieel Recht Advocaten kan helpen
Heeft u problemen met een bank of vermoedt u onrechtvaardige behandeling? Deze zaak laat zien hoe complex geschillen met banken kunnen zijn. Financieel Recht Advocaten staat klaar om u te helpen. Neem vandaag nog contact op voor deskundig advies en ontdek wat wij voor u kunnen betekenen.
