Trustkantoor onder toezicht: De Nederlandsche Bank dwingt naleving van de Wtt 2018 af

In oktober 2024 heeft de rechtbank Rotterdam een interessante uitspraak gedaan in een zaak waarbij De Nederlandsche Bank (DNB) een trustkantoor strikte aanwijzingen gaf om aan de wet te voldoen. Het trustkantoor werd beschuldigd van verschillende overtredingen van de Wet toezicht trustkantoren 2018 (Wtt 2018), wat leidde tot een handhavingsactie van DNB. Voor wie weinig ervaring heeft met juridische kwesties, zoals toezicht door de financiële autoriteiten, kan dit ingewikkeld klinken. Toch is het belangrijk om te begrijpen hoe instellingen zoals DNB zorgen dat financiële dienstverleners de wet volgen, met als doel misstanden zoals witwassen of belastingontwijking te voorkomen.

Wat is de Wtt 2018?

De Wet toezicht trustkantoren 2018 (Wtt 2018) regelt de controle op trustkantoren in Nederland. Trustkantoren bieden diensten aan zoals het beheren van vermogen voor internationale klanten, het oprichten van vennootschappen of het faciliteren van financiële structuren. Omdat deze diensten gevoelige integriteitsrisico’s met zich meebrengen – denk aan de mogelijkheid tot witwassen of belastingontduiking – zijn trustkantoren verplicht om strikte regels te volgen. De Wtt 2018 verplicht hen bijvoorbeeld om hun cliënten grondig te onderzoeken, een heldere compliance-strategie te hebben en hun eigen integriteit voortdurend te bewaken.

De rol van De Nederlandsche Bank

De Nederlandsche Bank (DNB) houdt toezicht op de naleving van de Wtt 2018 en andere wetgeving op het gebied van financiële integriteit. Als een trustkantoor de regels overtreedt, kan DNB ingrijpen. In deze specifieke zaak gaf DNB een trustkantoor de opdracht om een aantal ernstige overtredingen te corrigeren. Dit wordt ook wel een “aanwijzing” genoemd. Als een trustkantoor zich niet aan de aanwijzing houdt, kunnen er strenge sancties volgen, zoals boetes of zelfs intrekking van de vergunning.

De overtredingen van het trustkantoor

In deze zaak stelde DNB vast dat het trustkantoor op meerdere punten in overtreding was van de Wtt 2018. Een van de belangrijkste punten van kritiek betrof het cliëntenonderzoek. Dit onderzoek is een cruciaal onderdeel van de Wtt 2018, omdat het trustkantoren verplicht om grondig te onderzoeken wie hun klanten zijn en waar hun geld vandaan komt. DNB constateerde dat in zeven van de onderzochte dossiers (de zogenaamde “dienstverleningsdossiers”) belangrijke informatie ontbrak over de eigendomsstructuur van de vennootschappen die het trustkantoor beheerde. In veel gevallen was de herkomst van het vermogen van de klanten niet goed vastgesteld, en in sommige gevallen was het doel van de vennootschapsstructuur onduidelijk. Deze tekortkomingen vormen een groot risico op misstanden zoals witwassen of belastingontwijking.

Waarom is een compliance werkprogramma belangrijk?

Een ander punt waarop het trustkantoor in gebreke bleef, was het ontbreken van een risicogebaseerd compliance werkprogramma. Dit werkprogramma is bedoeld om de interne controle en naleving van wettelijke verplichtingen te waarborgen. Zonder een effectief werkprogramma kunnen risico’s niet goed worden gemonitord en is de kans groot dat een trustkantoor zich schuldig maakt aan overtredingen zonder dat het dat doorheeft. DNB stelde vast dat het trustkantoor geen duidelijke procedures had voor het bijhouden van hun compliance-activiteiten, wat opnieuw een ernstige schending van de Wtt 2018 vormde.

Het ontbreken van een onafhankelijke auditfunctie

Een andere overtreding had betrekking op de auditfunctie. Volgens de Wtt 2018 moet een trustkantoor een onafhankelijke audit uitvoeren om na te gaan of alle interne processen voldoen aan de wettelijke verplichtingen. Het trustkantoor in deze zaak had echter geen onafhankelijke auditfunctie georganiseerd, wat betekent dat er geen objectieve controle was op de naleving van de regels. Dit kan ertoe leiden dat fouten of overtredingen niet worden opgemerkt of gecorrigeerd, wat het risico op ernstige integriteitsschendingen vergroot.

De aanwijzing van DNB

Gezien de omvang van de overtredingen gaf DNB het trustkantoor een officiële aanwijzing, wat betekent dat het trustkantoor binnen een bepaalde periode concrete stappen moest zetten om de overtredingen te corrigeren. De aanwijzing omvatte onder andere de volgende maatregelen:

• Het aanpassen en actualiseren van de Systematische Integriteitsrisicoanalyse (SIRA), waarmee het trustkantoor de belangrijkste risico’s binnen zijn bedrijfsvoering in kaart moet brengen.
• Het verbeteren van het procedurehandboek, zodat duidelijk is hoe het kantoor moet omgaan met belangrijke integriteitsrisico’s, zoals de naleving van sanctieregels en witwasvoorschriften.
• Het opzetten van een risicogebaseerd compliance werkprogramma, zodat de interne controle op naleving van de wetgeving effectief kan worden uitgevoerd.
• Het invoeren van een onafhankelijke auditfunctie die minimaal jaarlijks moet controleren of het trustkantoor aan zijn wettelijke verplichtingen voldoet.

Het trustkantoor kreeg ook de opdracht om zijn klantenbestanden, of dienstverleningsdossiers, te updaten. Dit betekende dat het trustkantoor onder meer de eigendomsstructuren van hun klanten opnieuw moest vaststellen en de herkomst van hun vermogen beter moest documenteren.

De uitspraak van de rechtbank

Het trustkantoor was het niet eens met de aanwijzing van DNB en vocht deze aan bij de rechtbank Rotterdam. De rechtbank oordeelde echter dat DNB terecht had vastgesteld dat het trustkantoor de regels van de Wtt 2018 had overtreden. De rechtbank zag geen reden om te twijfelen aan de bevindingen van DNB, en vond dat de opgelegde maatregelen proportioneel waren. De overtredingen waren ernstig genoeg om een officiële aanwijzing te rechtvaardigen, en het trustkantoor moest deze maatregelen snel doorvoeren om verdere problemen te voorkomen.

Wat betekent dit voor u?

Deze zaak toont aan hoe belangrijk het is dat financiële instellingen zoals trustkantoren de wet strikt naleven. Voor klanten van deze kantoren is het cruciaal om te weten dat hun zaken worden beheerd door betrouwbare partijen die voldoen aan alle wettelijke eisen. Als u te maken heeft met een bank, trustkantoor of financiële instelling die zijn zorgplicht niet nakomt, kan dit verstrekkende gevolgen hebben. Heeft u twijfels over de naleving van regels door uw financiële dienstverlener of wilt u meer weten over uw rechten? Neem dan contact op met Financieel Recht Advocaten. Wij hebben uitgebreide ervaring in het begeleiden van klanten in complexe juridische kwesties en kunnen u helpen om uw belangen te beschermen.