De Hoge Raad heeft op 11 oktober 2024 uitspraak gedaan in een zaak die draait om de zorgplicht van banken en hun beleid rond witwasbestrijding. In deze zaak stelde Decos Beheer B.V. en Decos Blockchain B.V. de Rabobank verantwoordelijk voor een onrechtmatige beëindiging van hun bankrelatie, vanwege transacties met virtuele valuta zoals bitcoin. Wat betekent deze uitspraak voor ondernemers en particulieren die afhankelijk zijn van banken?
De zorgplicht van banken
Banken hebben in Nederland een zorgplicht. Dit houdt in dat zij bij het aangaan en onderhouden van een klantrelatie zorgvuldig te werk moeten gaan. Ze moeten niet alleen het belang van hun klanten in acht nemen, maar ook wettelijke verplichtingen naleven, zoals die uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Deze wet verplicht banken om verdachte transacties te melden en risicovolle activiteiten te beperken.
In deze zaak had Rabobank Decos gewaarschuwd dat het gebruik van bitcoin problematisch kon zijn binnen hun beleid. De bank eiste dat Decos zou stoppen met het verhandelen van virtuele valuta, anders zou de relatie worden beëindigd. Decos weigerde en Rabobank besloot de relatie op te zeggen.
Wat stond er centraal in deze zaak?
Het geschil draaide om de vraag of Rabobank haar zorgplicht had geschonden door eenzijdig de bankrelatie met Decos te beëindigen. Decos voerde aan dat Rabobank onvoldoende rekening had gehouden met hun belangen en dat de bank onrechtmatig handelde door te eisen dat zij hun bedrijfsactiviteiten zouden staken. Rabobank verdedigde zich door te stellen dat hun handelen noodzakelijk was om te voldoen aan de Wwft en om reputatierisico’s te beperken.
De rol van de Hoge Raad
De Hoge Raad heeft in deze zaak geoordeeld dat de klachten van Rabobank tegen een eerdere uitspraak van het gerechtshof niet konden slagen. Volgens de Hoge Raad was het niet nodig om diepgaand in te gaan op de juridische argumenten, omdat er geen nieuwe rechtsvragen aan de orde waren. Het hof had al geoordeeld dat Rabobank een belangenafweging had gemaakt die voldoende was onderbouwd. De bank mocht de relatie beëindigen, mits dit zorgvuldig gebeurde en de klant voldoende werd geïnformeerd.
Gevolgen van de uitspraak
Deze uitspraak bevestigt dat banken binnen hun zorgplicht ruimte hebben om klantrelaties te beëindigen als dit nodig is om te voldoen aan wet- en regelgeving. Voor klanten betekent dit echter ook dat banken hun belangen niet zomaar terzijde mogen schuiven. Banken moeten goed motiveren waarom een relatie wordt beëindigd, zeker als dit ingrijpende gevolgen heeft voor een onderneming of particulier.
Wat kunt u doen als u in een soortgelijke situatie verkeert?
Als uw bank dreigt de relatie te beëindigen, is het belangrijk om snel actie te ondernemen. Vraag de bank om een schriftelijke motivering en leg, indien mogelijk, vast welke stappen u heeft ondernomen om aan de eisen van de bank te voldoen. Het kan verstandig zijn om een juridisch specialist, zoals een advocaat financieel recht, in te schakelen. Zij kunnen u helpen om te bepalen of de bank correct heeft gehandeld en of er juridische stappen mogelijk zijn.
Afsluiting
De zorgplicht van banken en de naleving van wetgeving zoals de Wwft zorgen regelmatig voor spanningen tussen banken en hun klanten. De uitspraak van de Hoge Raad onderstreept dat banken weliswaar verantwoordelijk zijn voor het naleven van wettelijke regels, maar dat zij hierbij zorgvuldig met de belangen van hun klanten moeten omgaan. Heeft u te maken met een dreigende beëindiging van uw bankrelatie of een ander financieel geschil? Neem contact op met Financieel Recht Advocaten. Onze experts staan klaar om u te adviseren en te ondersteunen bij uw zaak.
