Moet een bank een kopie van je identiteitsbewijs bewaren?
Banken en financiële instellingen zijn wettelijk verplicht om hun klanten te identificeren en periodiek te controleren. Dit gebeurt op basis van de wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Deze wetgeving is in het leven geroepen om te voorkomen dat criminelen financiële systemen misbruiken voor illegale activiteiten zoals witwassen en terrorismefinanciering. Maar mag een bank zomaar een kopie van je identiteitsbewijs opslaan? En hoe verhoudt dit zich tot de algemene verordening gegevensbescherming (AVG)? Dit artikel bespreekt een recente uitspraak van de Hoge Raad over deze kwestie en de impact ervan op consumenten.
Wettelijke verplichtingen van banken
Volgens de Wwft zijn banken en andere financiële instellingen verplicht om de identiteit van hun klanten te verifiëren en deze gegevens te bewaren. Dit betekent dat zij niet alleen verplicht zijn om een identiteitsbewijs te controleren bij het aangaan van een zakelijke relatie, maar ook periodiek een hernieuwd cliëntenonderzoek moeten uitvoeren. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een verhoogd risico op witwassen of wanneer een klant al lange tijd geen transacties heeft verricht.
Artikel 33 van de Wwft bepaalt dat banken en financiële instellingen alle documenten en gegevens die zij gebruiken bij het identificeren en verifiëren van hun klanten, op een toegankelijke manier moeten vastleggen. Deze documenten moeten minimaal vijf jaar na het beëindigen van de klantrelatie worden bewaard. Dit kan betekenen dat een bank een kopie van je identiteitsbewijs opslaat en gedurende deze periode bewaart.
Is een kopie van het identiteitsbewijs verplicht?
Er bestaat discussie over de vraag of banken verplicht zijn om een kopie van het identiteitsbewijs van hun klanten te bewaren, of dat het volstaat om alleen de identificatiegegevens vast te leggen. De Hoge Raad heeft recent bevestigd dat banken een volledige kopie van het identiteitsbewijs inclusief pasfoto moeten bewaren. Dit volgt uit de implementatie van de vierde anti-witwasrichtlijn, waarin is bepaald dat instellingen een afschrift van de gebruikte identificatiedocumenten moeten bewaren om te kunnen aantonen dat het cliëntenonderzoek correct is uitgevoerd.
Voor consumenten kan dit betekenen dat zij geen mogelijkheid hebben om te weigeren dat hun bank een kopie van hun identiteitsbewijs bewaart. Het is belangrijk om te weten dat banken verplicht zijn om zorgvuldig om te gaan met deze gegevens en deze niet voor andere doeleinden mogen gebruiken dan het voldoen aan de wettelijke verplichtingen.
Hoe zit het met de AVG en biometrische gegevens?
De AVG stelt strenge eisen aan de verwerking van persoonsgegevens, en biometrische gegevens zoals vingerafdrukken en gezichtsherkenning vallen onder een aparte categorie die extra bescherming geniet. Volgens de AVG is het in principe verboden om biometrische gegevens te verwerken, tenzij hier een specifieke uitzondering voor geldt.
Een pasfoto op een identiteitsbewijs valt echter niet onder de definitie van biometrische gegevens, tenzij deze wordt verwerkt met speciale software die gezichtsherkenning toepast. De Hoge Raad heeft geoordeeld dat het opslaan van een pasfoto op een identiteitsbewijs door banken niet wordt beschouwd als de verwerking van biometrische gegevens en dus niet in strijd is met de AVG. Dit betekent dat banken een kopie van een paspoort inclusief foto mogen bewaren zonder dat dit als een inbreuk op de privacywetgeving wordt beschouwd.
Gevolgen voor consumenten
Consumenten die weigeren hun identiteitsbewijs te laten verifiëren of een kopie daarvan te verstrekken, kunnen serieuze gevolgen ondervinden. Banken hebben het recht om maatregelen te nemen als klanten niet meewerken aan het identificatieproces. In de besproken zaak weigerde een klant een kopie van haar paspoort en een video-selfie te verstrekken. De bank blokkeerde daarop haar creditcard en beëindigde uiteindelijk de overeenkomst. De Hoge Raad oordeelde dat de bank gerechtigd was om deze stap te zetten, omdat de klant wettelijk verplicht was om mee te werken aan identificatie en verificatie.
Dit betekent dat als je weigert je identiteitsbewijs te verstrekken aan je bank, je rekening kan worden geblokkeerd en je mogelijk je bankdiensten verliest. Dit kan grote gevolgen hebben, zeker als je afhankelijk bent van bepaalde financiële diensten zoals leningen, hypotheken of een creditcard.
Wat kun je doen als je het hier niet mee eens bent?
Als je problemen hebt met een bank over je identificatieplicht of de verwerking van je persoonsgegevens, is het verstandig om juridisch advies in te winnen. Financieel recht advocaten zijn gespecialiseerd in conflicten met banken en financiële instellingen. Zij kunnen je adviseren over je rechten en mogelijkheden om bezwaar te maken tegen onrechtmatige gegevensverwerking.
Heb je vragen over je rechten als consument of wil je juridische stappen ondernemen? Neem dan contact op met financieel recht advocaten. Onze experts helpen je bij geschillen met banken en geven juridisch advies over leningen, hypotheken en privacyrechten.
