In een recente uitspraak heeft de Rechtbank Den Haag een zaak behandeld waarin een klant, aangeduid als [eiser], een basisbankrekening werd geweigerd door de bank. De reden? Zijn verleden als veroordeelde voor drugshandel en zijn vermelding op een Amerikaanse sanctielijst (OFAC-lijst). Deze zaak toont aan hoe belangrijk de wettelijke verplichtingen zijn waaraan banken moeten voldoen, en welke gevolgen dat kan hebben voor mensen met een strafrechtelijk verleden of andere integriteitsrisico’s. Wat betekent dit nu precies en waarom mag een bank een rekening weigeren? Lees verder om te begrijpen hoe banken omgaan met hun zorgplicht, sancties en cliëntenonderzoek, en wat uw rechten zijn.
Waarom banken zich aan strenge regels moeten houden
Banken in Nederland zijn verplicht om hun klanten grondig te onderzoeken. Dit gebeurt volgens de Wet ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering (Wwft). Deze wetgeving verplicht banken om verdachte transacties te voorkomen, maar ook om te zorgen dat zij geen zaken doen met klanten die betrokken zijn bij criminele activiteiten, witwassen of terrorismefinanciering. Dit heet de zorgplicht van de bank. In de praktijk betekent dit dat banken soms diepgaand onderzoek doen naar de achtergrond van hun klanten en hun financiële activiteiten.
In het geval van [eiser] bleek er sprake te zijn van een complex klantenprofiel. Naast zijn strafrechtelijke veroordeling in Nederland voor drugshandel, stond hij vermeld op de OFAC-lijst, een sanctielijst beheerd door de Amerikaanse autoriteiten. Dit vormde een groot probleem voor de bank.
Wat is de OFAC-lijst en waarom is het belangrijk?
De OFAC-lijst (Office of Foreign Assets Control) is een lijst van personen en entiteiten die door de Amerikaanse overheid worden gesanctioneerd. Personen op deze lijst kunnen geen zaken doen met Amerikaanse financiële instellingen, en ook veel internationale banken hanteren strikte regels om hun eigen risico’s te beperken. Voor [eiser] betekende dit dat de bank terughoudend moest zijn met het aangaan van een klantrelatie. Banken willen voorkomen dat ze boetes of sancties riskeren door zaken te doen met personen die op deze lijst staan. Dit maakt het voor de bank onmogelijk om transacties te faciliteren die direct of indirect verband houden met een OFAC-genoteerde persoon.
Het belang van cliëntenonderzoek
In Nederland moeten banken voldoen aan de Wwft en de Wet op het financieel toezicht (Wft). Dit houdt in dat zij een integere bedrijfsvoering moeten voeren, waarin zij hun klanten goed moeten kennen. Cliëntenonderzoek speelt hierbij een cruciale rol. De bank vroeg [eiser] meerdere keren om informatie over zijn zakelijke activiteiten, financiële transacties en de herkomst van zijn middelen. De verstrekte informatie was volgens de bank echter onvoldoende of onduidelijk. Dit leidde tot hun besluit om de aanvraag voor een basisbankrekening af te wijzen.
[eiser] was de uiteindelijke belanghebbende (UBO) van meerdere bedrijven die door het Amerikaanse ministerie van Financiën werden genoemd in verband met witwaspraktijken. Dit verhoogde de risico’s voor de bank aanzienlijk. Ondanks meerdere verzoeken om verduidelijking en documentatie over zijn financiële activiteiten, gaf [eiser] volgens de bank onvoldoende antwoorden. Dit maakte het voor de bank onmogelijk om aan haar wettelijke verplichtingen te voldoen.
Waarom de weigering van een basisbankrekening gerechtvaardigd kan zijn
Volgens het Convenant Basisbankrekening, waarin banken de verplichting aangaan om iedereen toegang te geven tot een betaalrekening, kunnen aanvragen geweigerd worden in specifieke gevallen. Wanneer een klant negatieve antecedenten heeft, zoals betrokkenheid bij strafbare feiten of witwassen, kan een bank weigeren een rekening te openen. In dit geval bood [eiser] aan om de bankrekening te laten beheren door een hulpverleningsinstantie, maar zelfs dat werd door de bank onvoldoende geacht om de risico’s te mitigeren. Voor de bank was het essentieel om aan haar integriteitseisen en compliance-verplichtingen te voldoen. Zonder voldoende vertrouwen dat de risico’s beheersbaar waren, bleef een basisbankrekening voor [eiser] buiten bereik.
De complexe afweging van belangen
Vanuit het oogpunt van [eiser] is de weigering van een basisbankrekening problematisch. Hij stelde dat hij zijn straf had uitgezeten, opnieuw wilde beginnen en toegang nodig had tot het reguliere betalingsverkeer. Dit is een legitiem belang. Banken moeten echter ook hun eigen belangen afwegen: het beschermen van hun integriteit, het voldoen aan de wet- en regelgeving en het vermijden van sancties.
De rechtbank oordeelde dat de bank gerechtigd was om de aanvraag van [eiser] af te wijzen. De verstrekte informatie was onvoldoende, en er waren te veel risico’s verbonden aan het aangaan van een klantrelatie. Dit toont aan dat de balans tussen maatschappelijke plicht en wettelijke zorgvuldigheid complex kan zijn.
Wat kunt u doen als uw bankrekening wordt geweigerd?
Als u in een soortgelijke situatie zit waarbij een bank uw aanvraag voor een basisbankrekening weigert, is het belangrijk om te weten dat u niet machteloos staat. U kunt juridische stappen ondernemen om te achterhalen waarom de weigering plaatsvindt en of de bank zich aan de regels houdt. Financieel Recht Advocaten kan u helpen de juiste juridische weg te bewandelen en uw rechten te beschermen. Of het nu gaat om vragen over cliëntenonderzoek, sanctielijsten of andere financiële beperkingen, onze expertise staat tot uw beschikking.
Afsluiting
Als u problemen ondervindt met het openen of behouden van een basisbankrekening, of als u het gevoel heeft dat uw rechten worden geschonden, aarzel dan niet om contact op te nemen met Financieel Recht Advocaten. Wij helpen u graag verder en bieden juridische bijstand om ervoor te zorgen dat u krijgt waar u recht op hebt. Neem vandaag nog contact met ons op en ontdek hoe wij u kunnen ondersteunen.
