Op 7 oktober 2024 bevestigde de rechtbank Rotterdam een belangrijke aanwijzing die De Nederlandsche Bank (DNB) had opgelegd aan een Nederlands trustkantoor. Deze zaak draait om een reeks overtredingen die door DNB werden vastgesteld in de naleving van de Wet toezicht trustkantoren 2018 (Wtt 2018). De uitspraak is van groot belang voor trustkantoren en hun cliënten, omdat het verduidelijkt wat toezichthouders zoals DNB kunnen eisen om integriteitsrisico’s te beperken. Maar wat is precies een “aanwijzing” van DNB, en waarom is deze uitspraak zo belangrijk voor trustkantoren in Nederland?
Achtergrond: waarom krijgt een trustkantoor een aanwijzing van DNB?
Een aanwijzing van DNB is een dwingende instructie aan een trustkantoor om bepaalde problemen op te lossen en aan strikte voorwaarden te voldoen. DNB kan zo’n aanwijzing geven als blijkt dat een trustkantoor de regels overtreedt, zoals die zijn vastgelegd in de Wtt 2018, de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) en de Sanctiewet 1977. Deze wetten zijn bedoeld om de integriteit van de financiële sector te waarborgen, fraude en witwassen te voorkomen en te zorgen dat bedrijven zorgvuldig omgaan met hun risico’s.
In dit geval besloot DNB een aanwijzing op te leggen aan het trustkantoor omdat uit onderzoek bleek dat het kantoor verschillende wettelijke verplichtingen niet naleefde. Voor DNB stond vast dat het trustkantoor niet voldeed aan eisen voor onder andere compliance, een goede risicoanalyse en de auditfunctie.
Wat waren de overtredingen?
DNB voerde een uitgebreid onderzoek uit bij het trustkantoor en constateerde de volgende problemen:
Compliance werkprogramma
Het trustkantoor beschikte niet over een risico-gebaseerd compliance werkprogramma, dat verplicht is onder de Wtt 2018. Zo’n werkprogramma is essentieel om de naleving van wet- en regelgeving te borgen en mogelijke risico’s vroegtijdig te identificeren.
Risicoanalyse (SIRA)
De systematische integriteitsrisicoanalyse (SIRA) was niet toereikend. Een SIRA helpt een trustkantoor om mogelijke integriteitsrisico’s, zoals witwasrisico’s, goed in kaart te brengen en erop in te spelen. In dit geval stelde DNB vast dat het trustkantoor onvoldoende inzicht had in de integriteitsrisico’s die hun diensten met zich meebrachten.
Procedurehandboek
Het procedurehandboek van het trustkantoor voldeed niet aan de eisen om naleving van de sanctiewetgeving en andere relevante regels te waarborgen. Voor een trustkantoor is een actueel en duidelijk handboek van belang om medewerkers en directie op de hoogte te houden van regels die gelden voor hun werk.
Auditfunctie
Het kantoor had geen effectieve, onafhankelijke auditfunctie. Een auditfunctie is verplicht en dient ervoor om onafhankelijk te toetsen of de activiteiten en procedures binnen het trustkantoor aan de wet- en regelgeving voldoen.
Cliëntenonderzoek
Bij het cliëntenonderzoek, een essentieel onderdeel van de wetgeving, ontdekte DNB dat het trustkantoor vaak tekortschoot. Dit onderzoek helpt trustkantoren om hun klanten en de herkomst van hun middelen goed te kennen en om te beoordelen of deze middelen legitiem zijn. Voor een trustkantoor is het bijvoorbeeld belangrijk om de identiteit van de uiteindelijk belanghebbenden (UBO’s) van cliënten vast te stellen en te controleren of het vermogen van deze UBO’s legaal is verkregen.
Deze overtredingen leidden ertoe dat DNB besloot een aanwijzing op te leggen, zodat het trustkantoor deze tekortkomingen kon verhelpen en toekomstige risico’s kon beperken.
Wat houdt de aanwijzing precies in?
DNB gaf het trustkantoor de opdracht om binnen een gestelde termijn maatregelen te nemen, waaronder:
Aanpassen van de SIRA
Het kantoor moest zijn risicoanalyse volledig herzien om beter zicht te krijgen op de integriteitsrisico’s die hun activiteiten met zich meebrengen.
Bijwerken van het procedurehandboek
Het procedurehandboek moest zo worden aangepast dat medewerkers en bestuurders duidelijke richtlijnen hebben voor naleving van de wetgeving.
Implementatie van een onafhankelijk auditprogramma
Een auditprogramma moest worden opgesteld en uitgevoerd door een onafhankelijke partij om de naleving van de wetgeving regelmatig te toetsen.
Verbetering van het cliëntenonderzoek
Het trustkantoor kreeg de opdracht om alle dienstverleningsdossiers (DVD’s) van hun cliënten aan te passen, zodat de herkomst van het vermogen van deze cliënten en de risico’s die ze mogelijk vormen goed gedocumenteerd en onderzocht zijn.
Maandelijkse voortgangsrapportage
Het trustkantoor moest DNB maandelijks op de hoogte houden van de voortgang met betrekking tot deze maatregelen, zodat de toezichthouder kon monitoren of het kantoor de aanwijzing opvolgde.
Reactie van het trustkantoor en het vervolg van de zaak
Het trustkantoor maakte bezwaar tegen de aanwijzing en stelde dat het wel voldeed aan de gestelde eisen. Het kantoor voerde bijvoorbeeld aan dat de auditfunctie op een onafhankelijke manier was ingericht en dat de SIRA aan de wettelijke vereisten voldeed. Toen dit bezwaar door DNB werd afgewezen, stapte het trustkantoor naar de rechtbank om in beroep te gaan tegen de aanwijzing.
Tijdens de rechtszaak oordeelde de rechtbank echter dat DNB terecht had vastgesteld dat er sprake was van diverse overtredingen. De rechtbank wees er bovendien op dat trustkantoren een grote verantwoordelijkheid dragen als het gaat om het naleven van de wetgeving. Ook benadrukte de rechtbank dat DNB bevoegd is om handhavend op te treden om te voorkomen dat trustkantoren betrokken raken bij financiële misstanden of witwaspraktijken.
Belangrijke gevolgen van de uitspraak voor trustkantoren
Deze uitspraak maakt duidelijk dat DNB een ruime bevoegdheid heeft om op te treden wanneer trustkantoren niet aan de regels voldoen. Het bevestigt ook dat DNB van trustkantoren mag eisen dat zij hun interne processen en procedures continu verbeteren. Trustkantoren moeten dus voortdurend alert zijn op naleving van de wetgeving en de aanwijzingen van DNB serieus nemen. De rechterlijke uitspraak laat zien dat eventuele tekortkomingen in cliëntenonderzoek, risicobeheersing en compliance strikt worden aangepakt door de toezichthouder.
Wat betekent dit voor trustkantoren die met DNB te maken krijgen?
Trustkantoren moeten begrijpen dat een aanwijzing van DNB verstrekkende gevolgen kan hebben. Het is niet alleen een waarschuwing maar ook een verplichting om bepaalde tekortkomingen direct aan te pakken. Voor trustkantoren die niet of onvoldoende reageren, kunnen er strenge maatregelen volgen, zoals het intrekken van de vergunning.
Als uw trustkantoor geconfronteerd wordt met een aanwijzing van DNB, is het verstandig om snel juridische bijstand te zoeken. Financieel Recht Advocaten is gespecialiseerd in financieel recht en kan u adviseren over de juiste aanpak. Wij helpen u om te begrijpen welke stappen noodzakelijk zijn om te voldoen aan de eisen van DNB en hoe u verdere sancties kunt voorkomen.
Conclusie
Deze uitspraak van de rechtbank Rotterdam benadrukt hoe belangrijk het is voor trustkantoren om hun compliance processen op orde te hebben en de aanwijzingen van DNB serieus te nemen. Voor trustkantoren die twijfelen over de juistheid van een aanwijzing of hulp nodig hebben bij het doorvoeren van de vereiste veranderingen, kan juridische ondersteuning onmisbaar zijn. Financieel Recht Advocaten kan u adviseren over uw rechten en plichten en u helpen bij het nemen van de juiste stappen om te voldoen aan de strenge eisen van DNB. Neem vandaag nog contact met een van onze advocaten.
