Het beëindigen van een zakelijke bankrelatie door een bank kan grote gevolgen hebben voor een onderneming. Maar mag een bank zomaar een zakelijke bankrekening opzeggen? Banken beroepen zich vaak op hun zorgplicht en de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft), maar dit betekent niet dat ze altijd het recht hebben om de relatie te beëindigen. In deze blog bespreken we een recente uitspraak van de rechtbank Amsterdam en geven we meer uitleg over wat u kunt doen als dit u overkomt.
Contractsvrijheid van banken
Een bank heeft volgens de Algemene Bankvoorwaarden het recht om een bankrelatie met een klant te beëindigen. Dit recht is gebaseerd op het principe van contractsvrijheid: niemand kan verplicht worden een contractuele relatie aan te gaan of te behouden. Dit geldt ook voor banken. Toch is dit recht niet onbeperkt. Banken hebben namelijk ook een zorgplicht vanwege hun maatschappelijke functie. Vooral voor ondernemers is toegang tot een bankrekening van cruciaal belang, omdat het zonder een bankrekening praktisch onmogelijk is om deel te nemen aan het economisch verkeer.
Zorgplicht en de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft)
Banken moeten hun klanten screenen om te voorkomen dat ze worden gebruikt voor criminele activiteiten, zoals witwassen of de financiering van terrorisme. Dit is vastgelegd in de Wwft. Banken zijn daarom verplicht om periodiek klantonderzoeken uit te voeren. Dit betekent dat een bank vragen kan stellen over de herkomst van geld, contante stortingen of de aard van de bedrijfsactiviteiten. Als een klant niet voldoende meewerkt of als de bank het vermoeden heeft dat er risico’s bestaan, kan de bank besluiten de relatie op te zeggen.
Uitspraak rechtbank Amsterdam: belangenafweging
In een zaak die diende bij de rechtbank Amsterdam op 29 maart 2023, beëindigde de bank Knab de relatie met een onderneming omdat deze volgens de bank niet langer voldeed aan de acceptatievoorwaarden. De onderneming, actief in de verkoop van modeartikelen, e-sigaretten en truffels, was volgens Knab betrokken bij bedrijfsactiviteiten die de bank vanwege risico’s op witwassen en terrorismefinanciering uitsluit.
De onderneming was het hier niet mee eens en vocht de opzegging aan. De rechtbank oordeelde in het voordeel van de onderneming. De rechter vond dat Knab geen specifieke, individuele afweging had gemaakt over de risico’s bij deze klant. De bank baseerde haar besluit alleen op algemene bezwaren tegen bepaalde bedrijfssectoren (zoals de tabaks- en smartshop sector) zonder concreet bewijs dat deze klant daadwerkelijk een verhoogd risico vormde. De rechter besloot daarom dat de bank de relatie met de onderneming moest voortzetten.
Belang van individuele belangenafweging
De uitspraak van de rechtbank benadrukt het belang van een individuele belangenafweging door de bank. Hoewel banken onder de Wwft verplicht zijn om verhoogde risico’s te voorkomen, mogen ze niet zonder meer alle klanten in risicosectoren uitsluiten. Elke situatie moet apart worden beoordeeld. In deze zaak bleek dat de algemene uitsluiting van klanten uit bepaalde sectoren onvoldoende was om de opzegging te rechtvaardigen.
Wat kunt u doen bij beëindiging van uw bankrelatie?
Als u een brief ontvangt van uw bank waarin vragen worden gesteld over uw bedrijfsactiviteiten of de geldstromen op uw rekening, is het belangrijk om deze vragen zorgvuldig en volledig te beantwoorden. Zorg ervoor dat u alle gevraagde documenten op tijd aanlevert. Als de bank besluit de relatie alsnog te beëindigen, kunt u bezwaar maken. Mocht dit geen effect hebben, dan kunt u overwegen om een juridische procedure te starten.
De rechtbank zal in zo’n geval altijd kijken naar de specifieke omstandigheden en een belangenafweging maken tussen uw belang om toegang te houden tot het bancaire systeem en het belang van de bank om haar risico’s te beheersen. Zoals in de zaak bij de rechtbank Amsterdam bleek, kan een rechter besluiten dat de bank de relatie moet voortzetten als de opzegging onvoldoende is onderbouwd.
Conclusie
Een bank mag niet zomaar een zakelijke bankrekening opzeggen, ook al heeft ze dat recht volgens de Algemene Bankvoorwaarden. De zorgplicht van de bank en de verplichtingen onder de Wwft moeten in elk individueel geval worden afgewogen tegen het belang van de klant om toegang te houden tot het betalingsverkeer. Ontvangt u een dergelijke brief van uw bank of heeft uw bank uw rekening opgezegd? Dan is het verstandig om zo snel mogelijk juridisch advies in te winnen. Financieel Recht Advocaten kan u helpen bij het maken van bezwaar of het starten van een gerechtelijke procedure om uw bankrekening te behouden. Neem gerust contact met ons op voor advies en bijstand.
