ABN Amro zal eind april afscheid nemen van Christian Bornfeld. De bestuurder van ABN was jarenlang verantwoordelijk voor de aanpak witwassen en terrorismefinanciering in Nederland. In een gesprek met het Financieel Dagblad uit Bornfeld zijn kritiek over het huidige anti-witwasbeleid.
Cliënten onderzoeken
Financiële instellingen – waaronder de ABN – moeten zich in Nederland houden aan de verplichtingen uit de De Wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van terrorisme (Wwft). Deze wet is in het leven geroepen om de integriteit van het financiële stelsel te beschermen. Door middel van deze wet en regelgeving kunnen financiële instellingen onderzoek doen naar cliënten waarvan ze vermoeden hebben dat ze zich bezighouden met criminele activiteiten.
Financiële instellingen worden onder andere verplicht om voorafgaand aan de dienstverlening cliëntenonderzoek te verrichten. Het verrichten van cliëntenonderzoek draagt bij aan het herkennen en beheersen van risico’s die bepaalde cliënten of bepaalde soorten dienstverlening met zich mee brengen.
Boete ABN AMRO
Uit een onderzoek door het Openbaar Ministerie (OM) in 2019 is gebleken dat ABN AMRO jarenlang en structureel verplichtingen uit de Wwft heeft overtreden. Dat gebeurde op een dusdanige wijze dat de bank ook schuldwitwassen werd verweten. De ABN heeft een boetebedrag van € 480 mln geaccepteerd.
Het OM voerde aan dat de ABN AMRO behoort tot de top drie van de grootste banken van Nederland. Daarnaast wordt de bank bestempelt als één van de systeembanken in Nederland. Systeembanken zijn essentieel voor het financiële systeem en daarmee voor het functioneren van de economie en maatschappij.
Uit het onderzoek is gebleken dat bij ABN AMRO, ondanks diverse waarschuwingen, sprake was van structurele en ernstige tekortkomingen bij de uitvoering van cliëntenonderzoeken (FEC CDD). Hierdoor zijn gedurende de periode 2014 tot en met 2020 een naar verwachting groot aantal witwas signalen niet opgemerkt. ABN AMRO heeft haar poortwachtersfunctie verzaakt. Opsporingsinstanties zijn als gevolg van de onoplettendheid onvoldoende in staat gesteld actie te ondernemen.
Aanpak niet houdbaar
Het OM heeft meerdere boetes opgelegd bij verschillende banken wegens het niet voldoende handhaven van het anti-witwasbeleid. Dit heeft de banken – waaronder de ABN – doen besluiten om fors te investeren in personeel. In combinatie met de schikking zou de ABN een verdubbeling in kosten hebben ten opzichte van vorig jaar.
Volgens Bornfeld is deze aanpak niet houdbaar. ‘Banken geven nu jaarlijks zo’n € 500 mln uit aan witwasbestrijding. Het geld gaat vooral op aan het inhuren van veel extra personeel. Dat is een kortetermijnoplossing.’ Ook voert hij aan dat de jaarlijkse toezichtkosten per klant nu tussen de €100 – € 200 liggen. Met de miljoenen rekening, die door ABN worden beheerd, zullen de totale toezichtkosten aanzienlijke bedragen bereiken.
Bornfeld pleit voor een betere aanpak op het gebied van machine learning, automatisering en samenwerking. Als banken onderling data kunnen delen, kan er criminaliteit beter worden bestreden. Hij vindt dat criminaliteit, witwassen en terrorismefinanciering tegenwoordig teveel in poortwachters regels zijn gegoten.
Negatieve gevolgen cliëntenonderzoek
De banken staan op scherp. Uit angst voor boetes van de toezichthouders, voeren de banken nu vergaande cliëntenonderzoeken uit. Alle klanten die mogelijk in verband kunnen worden gebracht met witwassen en terrorismefinanciering, worden langzaamaan de deur gewezen.
De bank zal aan de hand van het cliëntenonderzoek bepalen of de klant genoeg informatie heeft verstrekt over de de geldstromen. Als deze informatie voor de bank onvoldoende is, zal de bancaire relatie met de klanten worden beëindigd. Klanten die niet voldoende kunnen verantwoorden staan binnen de kortste keren op straat. Ook is het na deze specifieke opzegging van de bank een stuk moeilijker om bij een andere bank weer een rekening te openen.
Het gevolg is dat u niet meer kunt deelnemen aan het financiële verkeer. Eenvoudig een belastingaangifte betalen gaat dan niet meer op. De Belastingdienst accepteert namelijk alleen girale betalingen. Ook kunnen uw persoonsgegevens worden geregistreerd bij interne en externe verwijzingsregister, wat toekomstige bankzaken zoals het aanvragen van een hypotheek kunnen belemmeren.
Financieel Recht Advocaten
Wilt u advies over of begeleiding bij conflicten over het cliëntenonderzoek van banken en de registratie van persoonsgegevens in de Gebeurtenissenadministratie, het IVR, het Incidentenregister en het EVR? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.
